Skoon hande, vuil harte

Lees: Mark. 7:1-14

Gedagte vir kinders: Die Here Jesus wil ons harte in die eerste plek hê. 

Oorsig: Tydens die Here Jesus se bediening het sy woorde en dade bekend geword aan die godsdienstige leiers in die hoofstad van Jerusalem. Hy het egter dikwels daar in Galilea in die noorde waar Hy grootgeword het, bedien en daarom kon hulle nie in alles vanuit Jerusalem ’n oog oor Hom hou nie. Op ’n stadium het hulle lede van die strengste godsdienstige party, die Fariseërs, asook sommige Skrifgeleerdes wat die wet ywerig saam met hoe hulle eie mondelinge tradisie daaroor, Hom kom besoek.

Hulle sien toe dat die dissipels nie water op hulle hande gegiet het voor ete nie en daarom volgens hul rituele onrein was. Hulle het dit afgekeur (v.2). In die Ou Testament sien ons egter dat net die priesters onder sommige omstandighede sulke voorskrifte gehad het (Ex. 30:17-21; Num. 18:11-13). Maar in daardie tyd het die Fariseërs en die al die Jode nie geëet as hulle nie deeglik hande gewas het nie, omdat hulle vasgehou het aan die gewoontes (oorlewering/tradisie) van die ou mense (v.3). Wanneer hulle van die mark af kom waar hulle sake gedoen het met onreine heidene, eet hulle nie as hulle nie eers gewas het nie. So het hulle ook baie ander gewoontes gehad soos die wassery van bekers en kanne en kopergoed en bedde (v.4).Die Fariseërs en Skrifgeleerdes het die Here toe gevra waarom sy dissipels nie maak soos die tradisie was nie, maar met ongewaste hande geëet het (v.5).

Die Here Jesus het toe uit Jes. 29:13 aangehaal en gesê dat dit profeteer oor hulle skynheiligheid. Jesaja het gesê dat die volk met hulle mond en lippe die Here eer, maar dat hulle hart ver van Hom is (v. 6). Dit is egter tevergeefs om leringe te leer wat net gebooie van mense is (v. 7; vgl. HK antw. 91). In hulle geval het hulle die gebod van God nagelaat om aan tradisies vas te hou. Hier was dit tradisies oor wassery van kanne en bekers en ander dergelike dinge van dieselfde soort (v.8). Hy het dit toe herhaal dat hulle dit goed verstaan om die gebod van God opsy te sit en so eerder hul tradisies te onderhou (v.9). Hy gee toe ’n voorbeeld. Moses leer in die tien gebooie om jou vader en moeder te eer (Ex. 20:12) en later selfs dat hy wat vader of moeder vloek sekerlik moet sterwe (vgl. Ex. 21:15,17). Hulle het egter gesê dat as jy sekere geld bedoel vir die ouers, as offer vir die tempel belowe, jy nie iets vir vader of moeder hoef te doen nie (v.10-12). Dit kom dan daarop neer dat jy God se wet eintlik kragteloos maak deur jou byvoegings. Hulle het ook baie ander dinge op dieselfde manier gedoen. Daarna het Hy ook die skare saamgeroep om dit vir almal verder te verduidelik (v.14).  

Besprekingsvraag: Presies wanneer en hoe raak ons moderne Fariseërs? 

Insig: Ons moet hier probeer om eers in die skoene van die Fariseërs te kom sodat die krag van Christus se vermaning ons dieper kan tref. Die Fariseërs was deel van ’n vernwuwingsbegewing onder die Jode wat seker wou maak dat God se volk weer sal uitstaan op aarde. Hulle het hulself beskou as dissipels van Moses wat sedert Josua die opdragte van die wet hou, ook soos dit mondeling voortgesit is (in die sg. halakah). Die doel was om mense te help om God se wet te onderhou. Wanneer dit weer suiwer gevolg sou word, sou die wêreld dan sien hoe God vir Israel seën. Hul basiese uitgangspunte was: (1) wees prontuit oor wat God se wil is, (2) maak baie dissipels, en (3) bou ’n heining van beskerming rondom die wet. In kontak met ’n heidenwêreld, het hulle toe  bepaalde gebruike aangeneem wat aanvanklik net vir priesters by die offers en die eet van offers nodig was (vgl. Ex. 30:17-21; Num. 18:11-13). Hulle het dus ’n soort priesterskap van alle gelowiges, sonder Christus, reeds in die ou verbond begin voorstaan. Die feit is egter dat God se Woord dit nie so beveel het nie. Boonop mis hulle die feit dat seremoniële seremonies hul vervulling vind in die koms van Christus. Daarom moet ons die vermaning hoor: (1) Ons kan deur byvoegings aan die Woord van God die gang en trajekte van die Bybel in Christus mis. (2) Ons kan deur die fokus op uiterlike kenmerke die punt mis oor wie waarlik rein is voor God.

Na wie toe sal ons gaan?

Lees: Joh. 6:60-71

Gedagte vir kinders: Die Here Jesus het die woorde van die ewige lewe. 

Oorsig: Nadat die Here Jesus vir die mense verduidelik het dat Hy die Brood van die lewe is en dat sy vlees geëet en sy bloed gedrink moet word, het baie van sy volgelinge (dissipels) gesê: “Hierdie woord is hard, wie kan daarna luister?” (v.60). Vroeër wou hulle Hom met geweld Koning maak, maar sy woorde het hulle nou laat wegdraai. Tog het Hy geweet dat hulle hieroor murmureer (let wel) en hulle net gevra oor wat hulle dan sal doen as hulle die Seun van die mens sien opvaar waar Hy tevore was (v.61-62). Hy het ook verder verduidelik dat dit die Gees is wat lewend maak en dat die vlees van geen nut is hiervoor nie. Die woorde wat Hy egter tot hulle gespreek het (en tot ons), is gees en is lewe (v.63).

Hy het hulle ook daarop gewys dat daar sommige is wat nie glo nie. Hy het ook van die begin af geweet wie hulle was wat nie glo nie en wie hy was wat Hom sou verraai (v.64). Hy het toe vir hulle verduidelik dat dit om hierdie rede was dat Hy vir hulle gesê het dat niemand na Hom toe kan kom as dit hom nie deur sy Vader gegee is nie (v.65). Daarna het baie van sy dissipels teruggegaan en nie meer saam met Hom gewandel nie (v.66). Dit is toe dat die Here vir die twaalf apostels wat Hy aangestel het, gevra het of hulle nie ook wil weggaan nie (v.67).

Soos elders (vgl. Mat. 16:15-16) het Petrus ook hier namens die groep geantwoord: “Here, na wie toe sal ons gaan? U het die woorde van die ewige lewe. En ons het geglo en erken dat U die Christus is, die Seun van die lewende God.” (v.68-69). Die Here Jesus se antwoord hier was nie om Petrus op die skouer te klop nie. Hy het eerder daarop gewys dat al het Hy twaalf uitverkies om sy apostels te wees, dat een nogtans ’n duiwel was, met ander woorde, ’n instrument in die hand van die duiwel was. Daarmee het Hy Judas Iskariot bedoel, die seun van Simon. Hy sou die Here Jesus verraai en was een van die twaalf (v. 71).  

Besprekingsvraag: Watter alternatiewe soek mense op wat van Jesus Christus wegdraai? 

Insig: Jesus Christus probeer duidelik nie om sy woorde ter wille van mense aan te pas nie. As dit vir sommige tot aanstoot is en hulle Hom dan wil verlaat, moet dit maar gebeur. Dit is selfs deel van ’n bepaalde reiniging wat moet plaasvind. Hier sien ons ’n suiwering vanaf die skare, na dissipels, na die apostels self, en uiteindelik selfs onder die apostels. Natuurlik was die Here Jesus se woorde oor sy vlees en bloed op daardie tydstip moeilik verstaanbaar vir die oorspronklike hoorders. Maar diegene wat bereid was om nederig by Hom te leer (vgl. Mat    11:29), sou mettertyd beter begryp en verstaan.

Om Jesus Christus te eet en te drink

Lees: Joh. 6:36-59

Gedagte vir kinders: Die Here Jesus roep ons op om in Hom te glo en by Hom te woon.  

Oorsig: Die Here Jesus het sopas in sy gesprek met die skare die groot uitspraak gemaak dat Hy die brood van die lewe is. Wie na Hom toe kom en in Hom glo, sal nooit honger of dors kry nie. Nou gaan Hy voort om dit te verduidelik. Hy wys hulle daarop dat iemand Hom miskien wel kan sien, mar Hom tog nie glo nie (v.36). Tog sal die Vader diegene aan Hom gee wat wel na Hom sal kom en Hy sal sulke mense wat kom, nooit uitwerp nie (v.37). Die Here Jesus verduidelik dan dat Hy uit die hemel neergedaal het om God se wil te doen wat Hom gestuur het. En God se wil is dat Jesus niemand sal verloor wat aan Hom gegee is nie en dat Hy hulle sal opwek in die laaste dag (v.38-39). Die Here Jesus verduidelik toe verder dat dit die Vader se wil is dat elkeen wat in die Seun glo, die ewige lewe mag hê. So iemand sal eendag in die laaste dag opgewek word (v.40).

Die Jode het toe hieroor gemurmureer omdat Hy Homself die brood genoem het wat uit die hemel neergedaal het. Hulle het mos geweet Josef is sy pa (v. 41-42). Die Here Jesus het egter geantwoord dat niemand na Hom sal kom as die Vader nie iemand trek nie. Sulke mense sal Hy wel opwek in die laaste dag. Hy haal toe uit Jes. 54:13 aan om te wys dat sulke mense deur God self geleer sal wees. Elkeen wat dit by die Vader geleer het, kom na Hom toe, maar net Jesus het die Vader self gesien (v.42-46). Toe verklaar Hy weer plegtig dat elkeen wat in Hom glo, reeds die ewige het en dat Hy die brood van die lewe is (v.47-48).

Hy het toe na hulle vaders, die Israeliete in die woestyn, gewys wat die manna geëet en tog gesterwe het. By Hom is egter die brood waardeur iemand nie sterwe nie (v.49-50).  Hy is die lewende brood wat uit die hemel neergedaal het waardeur iemand lewe tot in ewigheid. Die brood wat Hy gee is sy liggaam (vlees) wat Hy vir die lewe van die wêreld sou gee. Die Jode het toe met mekaar hieroor gestry en nie verstaan nie (v.51-52). Die Here Jesus het toe nog duideliker vir hulle gesê dat as hulle nie die liggaam van die Seun van die mens eet en sy bloed drink nie, hulle geen lewe in hulself het nie. Net sulke mense het die ewige lewe en Hy sal sulkes opwek in die laaste dag. Want net sy vlees is waarlik spys en net sy bloed waarlik drank (v.53-55). Iemand wat dit doen, bly in Hom en lewe in Hom soos wat Hy deur die Vader lewe (v.56-57). Hy is die brood wat anders as die manna  van destyds is, boord waardeur iemand tot in ewigheid lewe. Dit alles het Hy in die sinagoge in Kapernaum geleer (v.58-59) .   

Besprekingsvraag: Van Ou Testament gedeeltes is die brood van die lewe die vervulling?  

Insig: Wanneer die Here Jesus ons leer dat Hy die Brood van die lewe is, moet ons dit teen die agtergrond van die Ou Testament verstaan. Die boom van die lewe in die paradys was bedoel om tot die ewige lewe te voed. Hier openbaar Christus nou dat Hy self die brood van die lewe is. Daarmee sê Hy terselfdertyd ook aan die Israeliete wat reken dat Hy eers moet bewys dat Hy groter as Moses is, dat Hy soveel meer Moses en as manna doen. Die manna het na een dag sleg geword (Ex. 16:19-20), maar Jesus Christus gee lewe tot in ewigheid. Wie deur Hom gevoed word, sal ook opgewek word op die laaste dag. Uiteindelik bly die dood ’n verskrikking vir elke sterfling. Maar hier openbaar ons Here hoe die dood in en deur Hom getroef word. Hy is die voedsel en drank van die ewige lewe (nagmaalsformulier). Hy bied soveel meer as hemelse manna van die Ou Testament.

Jou diepste honger, jou grootste dors

Lees: Joh. 6:22-35

Gedagte vir kinders: Die Here Jesus kan ons diepste honger vir ewige versadig. 

Oorsig: In Johannes 6 hoor ons van Johannes se weergawe van die vermeerdering van die vyf e brode en twee vissies. Johannes noem die sewe wonders van die Here Jesus in sy evangeliebeskrywing baie spesifiek “tekens”. Almal moet verstaan dat sy wonderwerke tekens is van iets groter en heerliker: Die Koninkryk van God wat deur Jesus Christus deurbreek in hierdie wêreld. Daarom lees ons net na die vermeerdering van die brode, van die storm waar die Here Jesus op die see loop en net daarna van sy gesprek met die skare waarin Hy die teken van die broodvermeerdering se dieper betekenis vir hulle geleidelik uitlê.

Die skare kry Jesus aan die anderkant van die meer nadat hulle oorvaar met skuite vanaf die plek van broodvermeerdering, in die omgewing van Kapernaum. En toe wil hulle weet hoe Hy daar gekom het (v.22-25). Die Here antwoord hulle vrae egter baie ondersoekend. Hy wys hulle daarop dat hulle Hom eintlik net soek omdat hulle mae vol geword het. Hy roep hulle toe op om eerder te fokus op die voedsel (spys) wat bly tot in die ewige lewe. Dit is wat die Seun van God aan hulle sal gee, want Hy is deur die Vader bevestig (verseël) as die Een wat dit sal doen (v.26-27). Hulle vra toe wat hulle moet doen om God se werk deur te voer (volbring) en die Here Jesus het geantwoord dit daarin bestaan dat hulle sal fokus op wat God doen en dat hulle glo in die Een wat God gestuur het (v.28-29).

Hulle vra Hom toe ’n teken sodat hulle in Hom kon glo. Hulle het verwys na Moses se teken van manna in die woestyn (v.30-31). Manna uit die hemel was tog ’n groter werk as brood op aarde wat vermeerder. Die Here antwoord toe dat hulle moet besef dat dit nie Moses was die brood uit die hemel gegee het nie, maar sy Vader en dat Hy die ware brood gee. En die brood van God is hy wat uit die hemel neerdaal en aan die wêreld die lewe gee (v.32-33). Hulle vra toe om altyd aan hulle hierdie brood te gee (v.34). Dit is toe dat die Here antwoord met een van sy sewe “Ek is”-uitsprake in Johannes: “Ek is die brood van die lewe; wie na My toe kom, sal nooit honger kry nie; en wie in My glo, sal nooit dors kry nie” (v.35). Die volk in die woestyn het aanvanklik nie die manna herken toe dit aan hulle gegee is nie en hierdie mense herken nie die Here Jesus nie. Maar Hy verduidelik dat hulle Hom moet leer erken as die ware brood uit die hemel. Die manna en die broodvermeerdering het eintlik na Hom heengewys. Hyself, die brood van die lewe, die Here Jesus, kan ons geestelike honger en dors vir ewig versadig.   

Besprekingsvraag: Hoe leer ken ons die Here Jesus as die brood van die lewe?   

Insig: Hierdie skare doen iets voortreflik. Hulle soek na die Here Jesus. En hulle kry hom uiteindelik. En tog, in die vind van Christus, konfronteer Hy hulle oor hulle eintlike motiewe. Dit gaan meer vir hulle oor hulle versadiging deur die fisiese brood (v.26). Hulle wou hom aanvanklik alreeds by die vermeerdering van die brood met geweld Koning maak (v.15), maar waarom? Om ’n aardse koning te hê wat hulle kan versorg en bevry van Rome? Beide ’n teologie van patriotisme sowel as ’n teologie van bevryding kan verkeerde motiewe hê. Waarom is Christus nou eintlik vir jou belangrik? Wil jy Hom dalk ook eintlik net inspan vir een van jou begeertes of agendas?