2013/08/03

Psigo-politiek

Psigologie, sosiologie, en kultuur het baie met mekaar te make. Anders gestel: Dit wat in die hart van een enkele mens aangaan, gaan dikwels in die harte van duisende ander ook aan. Jy kan die duisende as deel van 'n bepaalde kultuur, maar selfs ook as deel van 'n bepaalde era beskou. Die dalende of stygende watervlak van 'n kultuur of era het die manier om ons almal se bootjies in dieselfde rigting te beïnvloed. Jules Evans, iemand wat met die insigte van die CBT-ouens werk (Cognitive Behavioral Therapy), het hierdie insig onlangs helder verwoord:

"Sokrates het daarop aangedring dat daar 'n sterk verband bestaan tussen jou filosofie (hoe jy jou wêreld interpreteer en wat jy reken belangrik in die lewe is) en jou verstandelike en fisiese gesondheid. Verskillende oortuiginge lei tot verskillende emosionele toestande - en verskillende politieke ideologieë manifesteer ook in verskillende vorme van emosionele siekte. Byvoorbeeld, ek het te veel waarde geheg aan die goedkeuring van ander mense (wat Plato reken is die klassieke siekte van liberale demokrasie) en hierdie filosofie het my sosiaal angstig gemaak." (p. 6).

Die verband tussen sielkunde se uitwerking op die individu en 'n hele kultuur vra aandag. In sy groot apologetiese werk, Miracles, trek C.S. Lewis die verband tussen politiek en sienswyses - en per implikasie sielkunde - in 'n ander verrassende rigting. Hy maak die opmerking sommer heel vroeg dat Naturalisme ons 'n demokratiese beskouing op die werklikheid gee, terwyl Supernaturalisme aan ons 'n monargiese beeld van die werklikheid gee.


Sielkunde het sy tentakels in die politiek en omgekeerd. Dit is so voor die hand liggend dat ons maklik deur die lense kyk sonder om die verband te lê. Dit is daarom dat hierdie woernaal die fenomeen van sielkunde-politiek by die trefwoorde onder "psigo-politiek" gaan stoor. Die woord het ek onlangs by 'n boekie van Oughourlian gekry. Soos gewoonlik trek hy die Girardiaanse konsekwensies hiervan deur na uithoeke waaraan ons dikwels nog nie eens aan gedink het nie.

File:Afrikaner Commandos2.JPGByvoorbeeld: Oughourlian wys daarop dat guerilla-taktiek 'n voorspelbare sielkundige reaksie by die regerendes van 'n sekere stofasie tot gevolg het: Die hele aarde word afgemaai in die hoop dat die vermeende vyand ook onder skoot sal kom. Dit laat 'n mens met nuwe oë kyk na iets soos die verband tussen die verskroeide aarde beleid en die guerilla-taktiek van die Boere. Psigo-politiek kan help om baie wrywings te voorspel en te verklaar wat andersins nie op die radar kom voor dit reeds amok saai nie. Ons het nou reeds 'n paar wye draai gegooi. Om saam te vat, soos die onnie vir die slapende klas gemonotoon het: Onthou dat sielkunde en politiek mekaar oor en weer kan beïnvloed - ten goed of ten kwade.