2017/02/21

Teologiese sterre - stigters of getuies?

Dit maak nogal 'n verskil of jou teologiese sterre deel van 'n groter konstellasie vorm en of hulle eintlik planete word waarom jy weer en weer wentel. In die teologie is daar sekerlik vir beide benaderings 'n plek, op voorwaarde dat die Son van Geregtigheid die eintlike verwysingspunt bly. En tog is dit so dat egte katolisiteit nie maar net wil wentel rondom een ster nie, maar die volheid in die oog wil kry. Jy kan nie anders as om vanaf 'n bepaalde ster te lanseer nie, veral as dit so 'n soliede een is, maar uiteindelik is daar tog verdere vistas moontlik. 

In my eie tradisie het ek al gewonder watter verskil dit in aanpak sou maak indien Johannes Calvyn byvoorbeeld nie as enigste basiese verwysingspunt gebruik word nie (dikwels ook meer volgens hoorsê), maar konsekwent eerder as deel van 'n groter skare kerkvaders. Skaars was hierdie gedagtes koud, toe ek onlangs op 'n besinning van Nicholas Healy in verband met Thomas Aquinas afkom. Healy neem die Franse reformatoriese Rooms-Katoliek, Henri de Lubac, se deelnemende interpretasie van Aquinas oor natuur en genade in beskerming teenoor sy onlangse neo-Thomistiese kritici. Formidabele figure soos Lawrence Feingold, Ralph McInerny, Reinhard Hütter en Stephen Long getuig dat De Lubac se deelnemende Thomas-vlag nie die volle Aquinas-lading dek nie. Thomas se tekste oor natuur en genade word, veral deur Feingold se bydrae, tot op mikro-vlak oopgedek. Volgens getuies kan De Lubac se interpretasie van Thomas nie hierdie mikroskoop-behandeling deurstaan nie. Sy sogenaamde horisonverskuiwende interpretasies van die man van Aquino wat hom nie dualisties wil verstaan oor natuur en genade nie, maar eerder as 'n paradoksale eenheid, moet gevolglik met 'n rooi gesig agter gelaat word. 

Nie so vinnig nie, maan Healy egter. Hy is van mening dat daar benaderings in die interpretasie-metodiek is wat uit die oog verloor word wanneer die kamera te veel op nabyskote die aandag vestig. Luister 'n mens na Healy, besef jy vinnig dat sy woorde op meer as een groot kerkfiguur van toepassing gemaak kan word:

"De Lubac interprets Thomas as an authoritative witness to a tradition that precedes him. This is the reason why de Lubac is constantly citing earlier voices in the tradition—Irenaeus, Augustine, Gregory of Nyssa, Maximus the Confessor, Bernard of Clairvaux, Anselm — precisely in order to shed light on the teaching of Thomas Aquinas. And this is the reason why de Lubac’s writings on nature and grace are saturated with references to Scripture. Feingold, on the contrary, simply begins with Aquinas and then microscopically traces the tradition of commentary on Aquinas’s writings. In other words, Feingold takes Aquinas as constituting a tradition.