2016/06/23

Skrywers en die spreek in tale

Skrywers spreek dikwels in tale. Sekerlik nie heeltemal op dieselfde manier as wat sommige as die ware Jakob sal beskou nie, en tog ook nie heeltemal verstoke daarvan nie.

Die verskynsel van glossolalie is, so seg die antropoloë vir jou, 'n algemeen menslike verskynsel. Onder die (in)druk van die regte gemoedsaandoeninge vind 'n katarsis plaas wat eksessiewe taal via die tong loslaat. Strome van lettergrepe stort eenvoudig oor die lippe soos die gemoedsdrif in tong en klank oorspoel.

Skrywers ken iets hiervan. Ook hulle moet soms eers soos befaamde glossolale onder die regte toestande verkeer voordat hulle 'n woordkabaal loslaat. Soms benodig ook hulle eers die inspirerende taal van 'n ander, in hierdie geval die taal van 'n ander skrywer, om hul eie tiktonge los te maak. En wanneer hulle dan in hierdie bui kom, begin hulle om in vervoering te tik, soms met byna net stuurbeheer oor die woordgletsers wat oor die bladsye en skerms stort.

Noem dit muse as jy wil. Noem dit bloot a-ha as jy dit met jou woordstyl mak wil maak, maar die skrywerskworum is nou eenmaal temperamenteel en hulle ken daardie besondere oomblikke van aandoening waar moet-skryf so natuurlik soos buig voor die Koning is. Menige skrywer sal daarom ook in hul eerlike oomblikke bely dat hul al agtergekom het watter blootstelling makliker die sneller in hul woordstorms aftrek. In sulke tye ry jy die golf en die euforie ry vir jou, so bloots, dat jy wonder of seiljag of vryval ooit aandoenliker kan wees as die ervaring van 'n skryfdriftige, in volle vaart voor 'n rekenaarskerm.

En tog is die woordsmit met meer as glossolalie besig. Want die skryfkuns nooi juis uit om die wêreld te interpreteer, en tot stigting van die leser te vertroos, te vermaan en te bemoedig.

2016/05/10

Nee vir links-regs marse

Elke keer, net soos wat dit lyk of die laaste blogskrif gaan verjaar, vind daar 'n terugkeer plaas. Nou-ja, kom ons kyk of opvolgskriffies dalk hierdie keer langer volgehou kan word.

Hierdie inskrywing gaan hopelik nog uitdy. Dit gaan oor die links-regs retoriek. Onlangs meld 'n verlangse vriend dat daar daar 'n verskil is tussen die regse idioom en die konserwatiewe idioom. Vir sommige mag dit dalk nuus wees, maar ek vermoed konserwatiewes voel hierdie verskil lankal aan. Bring 'n mens dit in verband met die groot voorspraakmaker vir die konserwatiewe gedagte, Russell Kirk, besef jy dat hy dit eintlik al lankal gesê het. 

Kirk het graag daarop gewys dat die konserwatiewe gedagte nie 'n ideologie is nie. Onlangs het Bradley Birzer 'n nuwe biografie oor Kirk laat verskyn. Enkele indrukke  daaroor kan hier gevind word. Wat insiggewend is, is dat die skrywer van die artikel, Samuel Gregg van Acton-faam, spesifiek by die links-regs mars aanhaak. Hy wys op bevatlike wyse op drie redes waarom Kirk wars gestaan het oor hierdie manier van dink:

1. Links-regs denke hang vir Kirk nou saam met ideologie, en ideologie - in sy linkse of regse gestalte - is 'n tipe omgekeerde godsdiens. Die hemel word op aarde gesoek en dan word daar, veral aan die linkerkant, maar ook op die regterkant (nasionalisme in onderskeid van patriotisme), mettertyd verval in allerhande dwingende wyses waarop die sogenaamde hemel deurgevoer moet word.