Die vierperdewa: uitgebrei

Hierdie artikel het oorspronklik by Standpunte verskyn, wat intussen ophou bestaan het. Dit is 'n uitbreiding van 'n vroeëre plasing alhier.

Sekere debatte hoef net lank genoeg aan te hou om by die binêre sis-geluide uit te kom: “Liberalis!” “Fundamentalis!” ’n Bekende werkswyse by die FAK is egter om nie te maklik by hierdie lis-tige brandmerke ingetrek te word nie. Die rede hiervoor, so voer alternatiewe modernes aan, is dat ons dalk te maklik die onderliggende probleem miskyk. Dit kan so maklik gebeur dat die twee pole ten diepste net teenoorstaande gevalle van dieselfde verdagte uitgangspunt is. Die bekendste voorbeeld hiervan is seker die holrug onderwerp van apartheid. Toenemend vra mense vandag daarom of grondiger besinning oor iets soos gemeenskapsfederalisme nie dalk die pro en anti-retoriek in nuwe bane kan stuur nie. Hierdie gesonde soeke na dieper sake wat polarisering moontlik kan ontsluit, is verfrissend en dring ons terselfdertyd ook om die bronne van ons gevestigde tradisies met nuwe moed op te soek. 

Half-gehoor

By die opsoek van tradisies wat die toets van die tyd deurstaan het, word dit egter ook duidelik dat ’n aansluitende saak ons aandag vra. Dit is dat ons eerlik genoeg moet wees om na te gaan of ons reg laat geskied aan hoe ’n bepaalde tradisie intern sy eie vraagstukke en probleme probeer uitsorteer het. Uiteindelik sou ’n mens wel die harde vraag moes vra of ’n hele tradisie nie dalk op sand bou nie, maar dit kan eers gedoen word nadat daar deeglik geluister is. Gebeur dit nie, is ons gewoon in strooipop-land waar die opponente van ’n ander tradisie hulself eenvoudig nie herken in die karikatuur wat ons van hulle oprig nie. N.P. Van Wyk Louw se woorde aan diegene wat streng en omvattend wil dink, kan gerus maar weer afgestof word: “Streng dink is: logies dink met gebruikmaking van begrippe wat behoorlik krities ondersoek is. ... min mense besef hoe verward die begrippe is waarmee hulle hul hele lewe werk - hoe vol van hul eie vooroordele, hoe half-gehoor en hoe verweef met verkeerde assosiasies; 'n mens kan sê: hoe besoedel met emosionaliteit.”

Dink byvoorbeeld aan iets soos die klassieke liberale tradisie. Vanweë die lading wat die woord liberaal in Afrikaans dra, kan diegene wat grondig vanuit hierdie tradisie werk hulself enersyds nie herken in dit wat sekere regse Afrikaners aan hulle toedig nie, maar andersyds ook nie in dit wat sekere linkse Afrikaners van hulle maak nie. Die verskil tussen denotasie en konnotasie speel ’n baie belangrike rol as jy nugterheid wil behou in sulke gesprekke. Ons gaan nie nou verder ingaan op die verskil tussen die klassieke liberale tradisie en die glibberalisme nie. Daarvoor is daar baie meer bekwames wat die woord kan voer. Ons gaan wel in op daardie ander gewraakte woord wat die teenparty graag gebruik om diegene wat nog aan substansie en permanente dinge glo, te brandmerk en te bevraagteken: fundamentalisme. Vanweë my eie agtergrond en belangstelling gaan ek dit benader met betrekking tot hoe die saak vandag dikwels in geloof en teologie hanteer word.

Ook wanneer ons die saak van fundamentalisme in die teologie van naderby beskou, is dit belangrik om eers te onderskei tussen bepaalde tradisies en die nabootsers daarvan. Doen ons dit nie, is een van die gevolge dat groot name soos Augustinus, Thomas Aquinas, Johannes Calvyn, en soveel ander figure betrek word in ’n f-tipering wat nie reg laat geskied aan die groot erfenis wat ons van hulle ontvang het nie. As jy jou vereenselwig met die belydenis van postmoderne vloeibaarheid sal jy miskien verplig wees om die groot geeste hierbo genoem, wel so te beskou, want hulle daag inderdaad diegene uit wat meen dat realisme net in jou kop en in konvensies bestaan. Hulle doen dit egter vanuit ’n ryk metafisiese onderbou en diegene wat te gemaklik met die woord “fundamentalisme” smeertogte onderneem, behoort eerder te vra of een van die gewilde mantras van vandag nie dalk toegepas moet word met drie vingers wat terugwys nie: Jou benoeming sê dalk meer van jouself as van dit wat jy probeer herbenoem. Want om die saak vir permanente dinge onbeskaamd op die tafel te plaas, beteken nog glad nie dat jy jou oog vir verskeidenheid hoef te verloor nie. Genoemde figure was deel van ’n ryk tradisie waar daar juis gevra is hoe vastheid en variasie lieflike danse kan uitvoer asook hoe konstansie en dinamiek saam met mekaar op reis mag gaan. 

Gelaagde misterie

Om egter meer spesifiek te raak: Hoe het die groot geeste die Bybel gelees as dit dan nie as fundamentalisties beskrywe moet word nie? En hoe is dit in gesprek met die wetenskap van die dag gebring? Ons gaan vir eers net aandag gee aan hoe die Bybel gelees is, aangesien dit die eerste plek van misverstand is. Karikature begin alreeds hier en indien daar nie insig is in hoe die Skrif, die tradisie, die rede en ervaring deur die eeue ingespan is om raamwerke en interne kontroles vir geloofwaardige Bybellees te ontwikkel nie, is dit sinneloos om verder te vra hoe die gesprek van die teologie met die vakwetenskappe (let wel, nie “die wetenskap” nie) behoort te verloop. Die feit is dat die sogenaamde fundamentalistiese en primitiewe Skrifuitleg van die kerkvaders glad nie so eendimensioneel plaasgevind het as wat dit vandag soms voorgehou word nie. Inteendeel, dit was tot oorbodens toe vol van simboliese lading, dramatiese samehang, en van ontvouende en gelaagde betekenis en misterie. Die uitnemende voorbeeld hiervan is sekerlik die Middeleeuse Quadriga, 'n teologiese metode van Bybelverstaan wat vandag nog baie peste en plae binne en buite die kerk kan uitroei.

Wysheid wat uitstyg

Lees: Ps. 119:97-104

Gedagte vir kinders: Die HERE se beloftes soeter as heuning vir elkeen wat dit glo.

Oorsig: Ps. 119 gaan oor iemand wat liries is oor God se wet (torah – omvattende onderrigting) en daaroor in gesprek is met die Gewer daarvan. Dit is gerangskik aan die hand van die 22 letters van die Hebreeuse alfabet en elke letter van die alfabet het dan agt verse wat met daardie spesifieke letter in die Hebreeus begin om te praat met God oor sy wet. Dit gaan dus in ons taal oor die A tot Z van God se wet, in gebed. Daar is altesaam agt verskillende woorde wat die onderrigting beskryf en in vyf groeperings van Ps. 119 word al agt soorte beskrywings gebruik, maar elke afdeling onder elke Hebreeuse alfabet-letter gebruik ten minste ses van woorde.   

Ons lees in vers 97 onder die Hebreeuse letter, Mem, dat die Psalmis hier ’n belydenis doen, sonder enige klag of versoek. Hy het die HERE se wet (onderrigting/instruksie) lief. Daarom bedink hy dit die hele dag (v.97). Daar is ’n besondere gevolg hiervan wat hy in die volgende verse noem waar hy stel dat dit hom laat uitstyg bo verkillende groepe mense. Dit maak hom (1) wyser as sy vyande. Vyande gaan hier oor hulle wat in opstand teen God is en hom vervolg en planne maak in stryd met God se wil. Die Psalmis begrond sy wyser wees in die feit dat God se gebooie syne is (toegeëien) vir ewig (v.98). Die HERE se getuienisse laat hom verder ook (2) uitstyg bo al sy leermeesters. Die rede is dat die HERE se getuienisse sy bepeinsing (meditering/deurdenking) is (v.98). Die Here se bevele gee hom selfs meer verstand as die ou mense. Die rede is omdat hy die bevele ook doen (bewaar; v. 100).     

Hierna gaan die Psalmis voort om te getuig dat hy in sy praktiese lewe sy voete teruggehou het van elke verkeerde pad, sodat hy wel die HERE se woord kan bewaar (v.101). Hy verduidelik verder dat hy van die Here se verordening nie afgewyk het nie, aangesien die HERE self (Ú) hom geleer het (v.102). God self is dus teenwoordig in sy verordeninge. Van hier af gaan die Psalmis voort om sy genieting van God se woord en sy beloftes te beskryf. Hy roep uit dat die HERE se beloftes soet is vir sy verhemelte, meer as heuning vir sy mond (v.103). Hy sluit dan hierdie gedeelte af deur te verklaar dat hy verstand kry uit God se bevele. Daarom haat hy elke leuenpad (v.104). Die haat gaan is dus nie uit vanaf ’n seergemaakte eie-ek nie, maar eerder dat hy verstand gekry het uit God se bevele oor die ware en goeie pad en daarom die afskuwelike alternatiewe wat uitloop op ondergang, verafsku.

Besprekingsvraag: Wat is die geheim van ’n lewe wat in wysheid uitstyg?

Insig: Postmoderne mense verbeel hulle maklik dat hulle nou totaal bevry anderkant ’n vorige era getree het en daarmee ook van sekere strukture en strakke redenasies bevry is. Daar is egter een ding waarmee die mens van vandag net so vasgevang is en selfs meer as vorige geslagte: Die nietige najaag van jou outonomie (eie wetlikheid) wat eenvoudig sal eindig waar Adam en Eva, Babel en elke eie poging van “I did it my way” al lankal beland het. Die Woord wys hier op die lewegewende alternatief wat tot wysheid lei wat jou bo jou tydgenote kan laat uitstyg. Wanneer ons dit verneem kan ons nie anders as om na te dink oor die lewe van  Dawid as jong vlugteling teen die bestaande orde van die ongehoorsame Saul nie. En natuurlik is daar ook sy groot Afstammeling, die Here Jesus op aarde, wat dit meer as enigeen vergestalt het om van kleins af wyser as die leraars en die ou mense te wees en sy vyande te troef (vgl. Luk 2:46-47; Mat. 15:1-20; 22:46). Dit is opvallend dat hierdie afdeling met liefde begin (v.97) en met haat eindig (v.104). Dit beteken dat ons eers deur ware liefde moet werk om die regte soort haat te kan vertoon wat nie in ons eie-ek gestel is nie. Die Kerkvader, Augustinus, het ook daarop gewys dat hierdie liefde vir God se onderrigting verstaan moet word vanuit die vorige vers 96 wat ontdek het dat God se gebod baie wyd is en daarom soveel ruimte bied om waarlik te leef. Hier is werklik sprake van die groot en liefdevolle alternatief op mense se eiewilligheid.

Tot ’n val en ’n opstanding

Lees: Luk. 2:21-40

Gedagte vir kinders: Die HERE Jesus red jou of Hy bring jou tot ’n val oor jou hoogmoed.   

Oorsig: Die Here Jesus is in ’n gelowige huis van Israel onder die ou verbond gebore en hulle het met Hom as baba gehandel volgens die voorskrifte van die Ou Testament. Op die agtste dag is Hy besny en hulle het Hom die Naam Jesus gegee soos die engel beveel het (v.21). Die wet het ook voorskrifte gehad oor die reiniging van die vrou en daarna het hulle Hom na Jerusalem gebring om Hom aan die Here voor te stel, volgens ’n ander wet oor die heiliging van eersgeborenes. Die wet het toegelaat dat tortelduiwe of jong duiwe vir arm mense toegelaat kon word as offers (v.22-24).

In daardie tyd was daar ’n ouer man in Jerusalem met die naam van Simeon. Hy was regverdig en vroom (statig) en het die vertroosting van Israel verwag en die Heilige Gees was op hom. Dieselfde Heilige Gees het aan hom geopenbaar dat hy nie sou sterf voordat hy die Christus van die Here gesien het nie (v.25-26). Deur die Gees gelei, het Simeon in die tempel gekom net toe die ouers die kindjie inbring het. (v.27) Hy het die kindjie in sy arms geneem en God geloof: “Nou laat U, Here, u dienskneg gaan in vrede volgens u woord, omdat my oë u verlossing gesien het, wat U berei het voor die oë van al die volke — ‘n lig tot verligting van die nasies en tot heerlikheid van u volk Israel.” (v.28-32). Josef en Maria het hulle verwonder oor hierdie woorde (v.33). Simeon het hulle toe geseën en vir Maria gesê: Kyk, hierdie Kind is bestem tot ‘n val en ‘n opstanding van baie in Israel. Ja, Hy sou ‘n teken wees wat teengegaan (weerspreek) sal word en ‘n swaard sou deur Maria se siel gaan oor wat met Hom moes gebeur. Maar so sou die gedagtes uit baie harte duidelik gemaak (openbaar) word (v.34-35).              

Daar was in daardie tyd ook die profetes Anna (Hebreeus: Hanna) wat uit die stam van Aser was en ’n dogter van Fanuel. Sy was al 84 jaar oud en was as jongvrou net sewe jaar getroud voor haar man gesterwe het. Sy was dus ’n weduwee, moontlik sonder kinders, en het nie weggebly van die tempel nie en met vaste en gebede God gedien, nag en dag. Sy het in dieselfde uur as Simeon daar gekom en die Here geprys en oor Hom met almal in Jerusalem gespreek wat die verlossing verwag het (v. 36-38). En toe die ouers alles gedoen het volgens die voorskrifte van die wet van die Here, het hulle teruggegaan na Galiléa in die noorde van die land, na hulle stad Násaret. Daar het die Kindjie gegroei en sterk geword in die Gees en Hy was vol van wysheid. En die genade van God was op Hom (vgl. 1 Sam. 2:26). 

Krugerdag 2024: Kan jonger en ouer Afrikaners vandag nog deel van ’n heldevolk wees?

Hierdie boodskap vir Hedeldag is gelewer op 10 Oktober 2024. [1] Dit is ook gepubliseer op die webwerf van die AP Kerk asook later op Maroela Media. 

Lees: Númeri 14:24; Josua 14:5-15; 15:13-14

Sing: Psalm 68:1, 9, 12; Ps. 144:1, 3, 5, 6

Teks: Númeri 14:24; Josua 14:10-12

Kaleb was ’n held omdat daar in hom, so lees ons, ’n ander gees was – ’n ander gees as vrees teenoor intimidasie, as ongeloof teenoor elke nuwe uitdaging. In die lig van die hele Bybel weet ons dat dit die Gees van Christus is wat reeds in Kaleb vaardig was. Kaleb was as 40-jarige verspieder reeds die verteenwoordiger van die stam van Juda, wat die belofte ontvang het dat die Messias uit hulle gebore sou word (Gén. 49:8-12; Núm.13:6). Juda, as draer van die groot belofte, het ook die opdrag ontvang om voor te loop om die beloofde land Kanaän te verower (Rigt. 1:1-2). As Juda dan moes voorloop in die gees en krag van die Messias, besef ons dat ons in Kaleb te make het met ’n man wat voorloop in Juda in die gees van oorwinning en uitredding, teen vrees en vol van geloof (Núm. 13:30).

Ons het steeds sulke helde met ’n ander Gees, die Heilige Gees in hulle, nodig. Ons het hulle ook onder Afrikaners nodig en veral op Heldedag is daar wonderlike toepassings hieroor. In 1994 was daar ongelukkig Afrikaners wat saam met die afskaffing van Heldedag, ook uit die bus van die Afrikaners geklim en eintlik net hul eie privaat suksesse begin najaag het. Die vraag is of dit kenmerkend van ware helde is. Vanaf 1952-1994 was Afrikaners se amptelik erkende Heldedag op 10 Oktober daarop gemik om die beginsels en norme van Afrikaners te herbevestig en vas te lê. Dit was ook in terme van ons gelese gedeelte geskoei op ’n ander gees as meesleuring deur vrees of die meerderheid. Vanuit Josua 14 fokus ons daarom vandag op die vraag: Wat beteken dit in 2024 as jonger en ouer Afrikaners deel van ’n heldevolk wil bly?

Heerlikheid en vrede vir gewone mense

Lees: Luk. 2:1-20

Gedagte vir kinders: Die Here Jesus Christus het gekom om gewone mense te red.

Oorsig: Lukas, die geneesheer, het noukeurig ondersoek gedoen, heel waarskynlik ook by Maria (v.19), oor die lewe van die Here Jesus op aarde. Hier vertel hy ons van die tyd, die plek en die manier waarop Jesus Christus gebore is. Lukas vertel daarom van ’n bevel van keiser Augustus (31v.C.-14n.C.), die broerskind van Julius Caesar wat hom opgevolg het, en baie magtig en beroemd was. Die hele wêreld moes ingeskryf word (sensus), waarskynlik om belasting in te vorder (v.1). Dit was die eerste inskrywing toe Cirenius goewerneur van Sirië was. Almal moes ingeskryf word in hul geboortedorp. So het Josef vanaf Nasaret opgegaan na Betlehem in Judea, die stad van Dawid, omdat hy uit daardie nageslag was. Hy het Maria saamgeneem aan wie hy verloof was en wat swanger was (v.2-5).

Terwyl hulle daar was het sy haar eersgebore Seun gebaar en hom in doeke toegedraai en in die krip neergelê, omdat daar geen plek in die gastekamer/herberg was nie (v.6-7). In daardie tyd was die diere en krip dikwels onder die huis of langsaan die slaapkamer. Daar was ook herders in daardie selfde omtrek wat in die oop veld in die nag oor hul skape wag gehou het. (Betlehem word vandag as ’n minimum net vyf grade koud in die nag in Desember). Skielik staan daar toe ’n engel van die Here by hulle en die heerlikheid van die Here was rondom hulle. Hulle was baie bevrees, soos dit ook met elkeen van ons sal gaan as ons skielik in ons mensheid die heerlikheid van die Here moet beleef (v. 8-9). Die engel het egter vir hulle gesê om nie te vrees nie, want hy het ’n goeie tyding van groot blydskap gebring vir die hele volk. Dit is dat die Saligmaker (Redder) in Betlehem, die stad van Dawid, gebore is wat Christus (Messias/Gesalfde) die Here is (vgl. Luk. 1:32-33; Jes. 9:5). Die teken is dat hulle ’n Kindjie daar sal vind in doeke toegedraai in die krip (v.10-12). Skielik was daar toe saam met die engel baie van die hemelse leërskare wat God prys en sê: Eer aan God in die hoogste hemel en vrede op aarde, in die mense in wie God ’n welbehae het (v.13-14; 2020 en NAB).

Toe die engele weggaan na die hemel, het die herders besluit om na Betlehem te gaan en dit te gaan bevestig. Hulle het toe haastig gegaan en Maria en Josef gevind en die kindjie wat nog in die krip lê (v.15-16). Hulle het toe oral die woord bekend gemaak wat aan hulle oor die Kindjie vertel is. Almal wat gehoor het, was verwonderd. Maar Maria het al die woorde bewaar en in haar hart oordink. En die herders het teruggegaan en God verheerlik en geprys oor alles wat hulle gesien en gehoor het, net soos aan hulle gesê is (v.17-20).        

Besprekingsvraag: Wat kan ons leer uit die kontras tussen die Keiser en die Kind?

Insig: Kersfees konfronteer ons met kontraste. Ons hoor hier van die mees hooggeplaaste denkbaar, keiser Augustus, wat vrede en goeie nuus vir die ruwe wêreld van destyds beteken het. Midde oorloë en bendes en geweld was daar iemand wat darem bepaalde reg en orde kon handhaaf en vrede bring. Maar dan hoor ons van ’n kindjie in ’n nederige dorpie wat gebore word, ’n spesifiek dorp waaroor God groot beloftes gemaak het (vgl. Miga 5:1). Die grote keiser is hierin net maar instrument. Ons hoor in hierdie wêreldse gang van ’n keiser met ’n sensus iets verstommend: Die heerlikheid van die Here wat in die Ou Testament basies net by Sinai en die tabernakel en tempel beleef is (vgl. Ex. 24: 16-17), skyn hier om die engele, die dienende geeste van God wat om ons ontwil uitgestuur word eerste onder gewone herders (vgl. Hebr. 1:14). Die engele, so leer die Bybel ons, is begerig om in te kyk in dit wat God doen (1 Pt. 1:12), en Lukas se beginhofstukke laat ons iets hiervan duideliker besef. Die engele konfronteer ons ook met ’n bo-natuurlike wêreld. Sogenaamd sekulêre mense, ook vandag, moet kennis neem. Die engele en die heerlikheid van God wat hier in die nag skielik verskyn maak ons ook attent daarop dat hier iets gebeur wat baie groter is as aardse eer en heerlikheid, selfs van keiser (Oktavius) Augustus wat een van die vernaamste keisers ooit was.

Vanaf Betlehem vir die wêreld

Lees: Miga 5:1-6

Gedagte vir kinders: Die HERE het vanuit Betlehem Jesus Christus vir die wêreld gegee.

Oorsig: Die profeet Miga tree op in dieselfde tyd as Jesaja (vgl. Jes. 2 en Miga 4). Soos Jesaja kondig Miga ook die oordeel oor Israel en hulle leiers aan (Miga 3), maar ons hoor ook hier dat alles nie vir altyd verlore is nie. Vanuit Betlehem Éfrata, daardie klein dorpie in Juda wat aanvanklik nie eens genoem is in Joshua se tyd onder die dorpe van Juda nie (vgl. Jos.15:20-63), sal daar vir die Here iemand uitgaan. Hy sal ’n Heerser wees. Nou moet ons onthou dat Betlehem die plek was waar Boas, en Isai en Dawid gebly het (Gen. Rut 4:11; 1 Sam. 16:1). Daarvandaan het die Here Dawid as koning oor Israel geroep. Nou sê die profeet dat daar weer iemand uit hierdie geslag van Dawid aan wie die belofte gemaak is dat sy troon vir ewig sal staan, sal kom om redding te bring. Miga sê ook dat hierdie Heerser se “uitgange” (let wel, nie blote begin nie. Vgl. die geloofsbelydenis van Nicea) uit die voortyd is, en as hy dit verder verduidelik, uit die ewigheid (v.1). Dit kan uiteindelik net op een Iemand dui: Jesus Christus. In hulle tyd het hulle dit moontlik verstaan as dat die verbond met Dawid al van Abraham af kom en dalk gedink dat dit toe op Hiskia dui. Maar uiteindelik kon dit net vervul word in Jesus Christus.

Die Here verduidelik dan dat hy die volk sal oorgee (prysgee) aan heidene totdat ’n vrou geboorte geskenk het (barende gebaar het; vgl. Jes. 7:14; 9:1-7). Nadat hierdie gesalfde gebore is, sal daar weer ’n terugkeer wees in die hele Israel en hulle een word (v. 2). Hierdie gesalfde sal optree (staan) en hulle laat wei in die krag (sterkte) van die HERE. Dit sal wees in die Naam van die majesteit van die HERE. Die gevolg is dat hulle rustig sal woon, aangesien hierdie gesalfde groot sal wees tot aan die eindes van die aarde (v.3). Hierdie gesalfde sal nie net vrede bring nie, maar vrede wees. En daarom, wanneer die vyand, Assur, in die land kom en die paleise wil inval, sal die volk teenoor hom sewe leiers (herders), ja agt koninklikes (vorste) aanstel (v.4) - volmaakte getalle van geroepenes wat genoeg en effektief sal stry.

Die volk sal dan die wrede vyand, Assur, met die swaard afwei. Dit is die land van die geweldenaar Nimrod (Gen. 10:8), se ingang wat ingeneem sal word. Hierdie gesalfde sal die volk bevry van Assur wanneer hy in die land kom (v.5). Die gevolg sal wees dat die oorblyfsel van die volk van die HERE onder baie volke sal wees soos die dou van die HERE. Ja, hulle sal wees soos reënbuie op die plante wat op geen mens wag of vertoef nie (v.6).   

Besprekingsvraag: Wat behoort ons vandag te doen as ons soos Hiskia bedreiginge beleef?

Insig: Wanneer ons die woord as ’n eenheid lees, soos wat ons vaders en moeders dit gedoen het, is ons verstaan van die Bybel soveel ryker. Dan kan ons die lyne begin trek tussen die beloftes aan Dawid, die herder-koning, en die Messias wat uiteindelik uit sy nageslag gebore is (vgl. 2 Sam. 7:1-16; Lk. 1:52; Ps. 2; Jes. 11). Wanneer ons dus hier hoor van weiding en daarmee van die herder-koning (2 Sam. 5:2), heerskappy tot aan die eindes van die aarde en vrede (v.3-4), weet ons dat dit gaan oor beloftes aan Dawid wat uiteindelik in Jesus Christus vervul is. Die Here beskik dit dan ook so dat die Here Jesus se moeder uiteindelik onopsigtelik vanaf Nasaret kom om in Betlehem, letterlik die stad van brood, gebore te word, net soos koning Dawid. Betlehem was werklik klein onder die geslagte van Juda, nie eens genoem in Josua se tyd nie (Jos. 15:20-63). En tog, God gee waarde en daarom mag elke geringe, dorpie of instelling of mens, weet dat hulle waarde deur verbondenheid aan Jesus Christus eindeloos groot is. Hy maak van elke niemand ’n iemand voor God. Dit is ook die onvergelyklike heerlike bediening van die Kerk.

Die laaste van almal en almal se dienaar

Lees: Mark. 9:30-37

Gedagte vir kinders: As jy werklik groot wil wees, moet jy bereid wees om almal te dien.

Oorsig: Na die verheerliking van die Here Jesus op die berg en die genesing van ’n doofstomme seun daarna, het hulle verbygetrek deur die noorde van die land wat Galilea genoem word. Die Here Jesus wou nie hê dat iemand moes weet nie (v.1) . Die rede was dat Hy vir die tweede maal (vgl. Mk. 8:31 en Mk. 10:32-34) prontuit vir sy dissipels geleer het hoe alles sou afspeel: Die seun van die mens word oorgelewer in die hande van mense en hulle sal Hom doodmaak. Nadat Hy gedood is Hy op die derde dag opstaan (v.31; vgl. Dan. 7:18,21,25; 12:2). Die dissipels het hierdie woorde wat vir hulle geklink het soos ’n gelykenis of beeldspraak, nie verstaan nie. En hulle was bang om Hom uit te vra (v. 32). Miskien wou hulle nie dom klink nie, of miskien was hulle bang om dit nog meer reguit te hoor.

So het hulle in Kapernaum in ’n huis gekom, waarskynlik die huis van Petrus en Andreas wat Hy in daardie gebied gebruik het (vgl. 1:29; 2:1). Daar het Hy hulle gevra wat hulle met mekaar op die pad geredeneer het (v. 33). Hulle het egter stilgebly omdat hulle op die pad met mekaar gepraat het oor wie die grootste is (v.34). En toe Hy in die huis gaan sit het, wat in daardie tyd die lerende posisie van die Meester was, het Hy vir hulle gesê: As iemand die eerste wil wees, moet hy die laaste van almal en almal se dienaar wees (v.35).

Hy het toe (1) ’n kindjie geneem en (2) hom hul midde laat staan en (3) sy arm om hom geslaan (v.36) En toe het Hy vir hulle gesê: Elkeen wat een van sulke kindertjies (1) in my Naam ontvang, (2) ontvang My. En elkeen wat My ontvang, ontvang nie My nie, maar (3) Hom wat My gestuur het (v.37). So het die Here Jesus selfs kinders as die onbelangrikes graag ontvang en so was Hy bereid om die laaste van almal en almal se dienaar te word toe Hy ons sonde op Hom geneem het aan die kruis. Maar daarom het God hom ook opgewek uit die dood en die Naam gegee wat bo elke naam is. Hy wat so met die dissipels (en ons paat0 het dit eerste gedoen, in ons plek. Daarom kan dit nou vir ons moontlik wees deur die krag van die Heilige Gees om ook so te lewe.  

Besprekingsvraag: Hoe maak ons seker dat ons die kruis saam met die dissipels beter begryp? 

Insig: Die Goddelike logika van laastes wat eerste is, is nie iets wat vanself deel van ons lewe is nie. Ons sien dit van ver af maklik raak in dieselfde soort reaksies van die dissipels wanneer die drie uitdruklike aankondigings van die Here Jesus oor sy sterwe en opstanding voor sy kruisiging gemaak word. Wanneer Hy die eerste aankondiging doen, wil Petrus Hom eerder vermaan (vgl. 8:31-33). Wanneer Hy sy derde aankondiging doen, wil sommige sekerheid hê oor hul posisie op trone langsaan Hom (vgl. 10:32-37). En hier na sy tweede aankondiging, verneem ons dat hulle eerder op die pad praat oor wie die grootste is (vgl. v. 31-34). Hulle verwag ’n troon, ’n kroon, sonder die kruis. Ons moet nie maar dink dat dit bloot die dissipels voor die kruis is nie, maar eerder ons elkeen se geneigdheid. So maklik gaan dit steeds om kroon sonder die kruis, en om eerste te wees en die grootste te wees. En so verval ons maklik in jaloerse kompetisie en hoogmoed en magstryde. Dit is waarom nasies teen nasies uiteindelik oorlog voer, en dit is ook maklik die rede vir interne politiek in enige besigheid of maatskappy. Ja, selfs wanneer ons hoor van Jesus Christus en sy kruis, kan ons steeds soos die dissipels beheer word deur vleeslike kategorieë. Dit skreeu veral wanneer ons soos Diotrefes eerste probeer wees in die Kerk (3 Joh. 1:9). Daarom moet ons luister as die Here Jesus hier reeds Koninklik vanuit sittende posisie ook ons met gesag leer.