Terneergedruk?

Goeie raad vir depressie
is om weg te kyk na Hom
wat bo jou gevoelens uit blom
in die ware verhaal so groot
dat sy Storie ook jou storie
intrek, uittrek, aantrek;
beklee as in Christus opgemerk
in die ruimtes van God se digwerk.

Die komende Jock-fliek

Ek moet erken: Ek is baie nuuskierig oor hoe die eerste groot animasie-film van Suid Afrika gaan vaar. Jock of the Bushveld word beskou as 'n Afrika-klassiek en begin in Suid Afrika draai op 29 Julie 2011. Die animasie weergawe is blykbaar heelwat aangepas met selfs 'n Poedel wat ingebring is vir die liefie aspek. Dit stem ooreen met die onlangse blyspel sê my vriende wat weet. Die produksie beloop sowat R70 miljoen sê ander  bronne. Dit is 'n gaan-groot-of-gaan-huis-toe produksie. Die missie is internasionaal. Daarvoor is internasionale stemme ingebring soos Bryan Adams vir Jock se stem en Helen Hunt vir, nou-ja, ek is nie seker wie nie. Selfs Biskop Tutu is daar en vertolk die stem van die "geestelike leier."

"Geestelike leier" in hierdie produksie wat waarskynlik werk daarvan sal maak om die Afrika-geur deur te dra, is natuurlik 'n baie dubbelsinnige woord. Die siening van geestelike leier in die internasionale arena moet mos nou arche-tipe "spiritual, but not religious" wees. Dit  het ons lankal reeds in Lion King gesien. Boonop is Biskop Tutu bekend vir sy inklusiewe intergeloofsuitsprake.

Maar die bedoeling van hierdie skrywe is nie 'n anti-toon nie. Soos reeds vermeld - ek is geïnteresseerd, uiters geïntereseerd op verskillende vlakke. Ek dink "Staffies" is oulike honde. Die konsep van 'n "underdog" fassineer my nog altyd. Hei, ek skreeu van kleins af vir die Cheetahs! Boonop is daar die projek

Mammon, wellus en die hel

Soms het ons nodig om net weer goed wakker te skrik oor waarom gierigheid en wellus sulke helse implikasies het (sinspeling berekend). Een van ons probleme is dat ons dink dat ons moraliserend hieroor onsself uit die gevaarsones kan praat en selfs preek. Ons kan nie. Bekering in die krag van Christus is nodig. Dit gaan gepaard met siddering vir sonde wanneer ons dit in sy rou werklikheid sien. Hier is 'n boodskap wat ons met geseënde skokterapie hieroor bedien.

Verantwoordelikheid van spraak

Die onlangse herrie wat losgebars het rondom die Anton van Niekerk sage wat begin het met sy herbevestiging dat ons as wit mense met enorme skuld sit, is ter sake. Tim du Plessis het reeds in sterk taal  en deur beelde van 'n uitskelparade en prekerige vermanings gemaan oor woorde wat die teenoorgestelde uitwerking kan hê. Vuisvoos Afrikaners is meer as vies.

Die filosoof Pieter Duvenhage se woorde reeds in 2003 verduidelik op gesofistikeerde wyse wat Du Plessis in sy straatwys-styl profeties (in hierdie geval) aanhangig gemaak het:

In die tweede plek kan 'n mens in 'n tipe moralisme verval wat 'n kreatief politieke meelewing vanweë 'n oordrewe skuldbewussyn onmoontlik maak. Hier is natuurlik die gevaar van suiwering ... en 'n voorbeeld, in 'n mate, is Antjie Krog se Country of my skull.

Eerstens konteks: Duvenhage praat oor die WVK en wys op drie maniere om op die verlede te reageer - 1. ontken die verlede se foute; 2. beskuldig die verlede; 3. wees krities betrokke vanuit die hede op die verlede en meet dit heeltyd aan verskillende standpunte.

Dit is veral Duvenhage se uiteensetting van die tweede punt wat ek hier wil uitbou: 'n Oordrewe bombardering met skuld bewerk bloot 'n nuwe vorm van moralisme. Dit heet liberaal-demokratiese wettisisme. Soos dit nog altyd met enige vorm van wettisisme die geval was, kan dit nie bevrydend werk nie. Kreatiewe meelewing word heeltemal gesmoor. Mense wat voel dat hulle nie kan asem kry nie, doen vreemde dinge. Diegene wat in die naam van vryheid van spraak liberaal-demokratiese wettisisme wil bedryf, moet kennis neem. Moet net die liberaal-demokrate van die gevare van wettisisme kennis neem? Nee, almal behoort, maar die feit is dat die LD's die dominante narratief het met  - reg of verkeerd - die grootbroer posisie in Suid-Afrika. Vryheid van spraak in belang van hierdie heersende diskoers moet daarom spesiaal op die gevare van 'n tipe wettisisme en 'n oordrewe skuldkompleks attend gemaak word.

Om nou binne so 'n klimaat met betrekking tot die ongelukkige voorval van die Stellenbosch gebeure bloot te fokus op onvolwassenheid, fundamentalisme en die bedreiging van vryheid van spraak, mis die groter prentjie.

Wat gaan soek jy oor die waters?

Daar is mense in jou lewe wat mos sommer net van jou hou, ongeag van wie jy is of wat jy doen. Hulle het nie eens veel belangstelling in dit wat vir jou 'n lewenstaak is nie. Hulle hou net van jou. Punt. Hulle laat jou proe wat genade is.

Die is hierdie tipe mens wat by hierdie tipe blog se inhoudsopgawe onmiddellik na "biografiese notas" toe gaan. Hulle wil lees hoe dit met jou gaan en wat jy doen en watter foto's jy hulle kan wys. Warm mense, minsame mense, mense wat egtheid en smaak en balans aan jou lewe gee. Dit is veral vir hulle wat ek van tyd tot tyd die biografiese notas sal aanvul. Onlangs is ek gevra om vir die gemeente waar ek lidmaat is, kortliks in die gemeenteblad oor my toekomsplanne in te lig. Hier is die ongeredigeerde weergawe vir diegene wat dalk in biografiese notas belangstel. En vir diegene - dankie daarvoor - wat vir my wil bid:

Oom Org het my gevra om die gemeente kortliks in te lig in hierdie blad oor
my beoogde twee jaar studies oorsee. Wat? Wanneer? Waarom? Waarnatoe?
Nou-ja, hier is dit kortliks.

Ek is baie bevoorreg. Fassinering, droom, beplan en uitvoer het by my agter mekaar in ’n ry kom staan. Meer as tien jaar gelede lees ek ’n boek met die titel Angels in the Architecture en word lewenslank gehaak vir ’n lewensvisie wat die Middeleeue en Reformasie as visvang kamerade voorstel. Die fyn waarnemer sal die spore hiervan sterk in die September-uitgawe van Die

Nuwe oë en ware sukses

Aanhaalbare aanhalings het my nog altyd geprikkel. Hier volg die eerste twee van baie wat nog kom:

The voyage of discovery is not in seeking new landscapes but in having new eyes - Marcel Proust

Real success is finding your lifework in the work that you love - David McCullough

Kuns, Kultuur en Krygers in een asem

Die nuus in Suid-Afrika het onlangs by meer as een geleentheid berig oor die Kommandokorps. Wat insiggewend is, is dat die swartsmeer kwas nie meer so goed werk met hierdie tipe organisasies nie. 'n Mens is dankbaar dat RSG se monitor program op 13 Julie 2011 darem erkenning gee aan die polisiestem wat kort en kragtig stel dat daar nie eens rede vir verdere ondersoek bestaan nie. Daar is eenvoudig 'n toenemende ongemak by Afrikaners oor die werklikhede in Suid-Afrika. Die alarmistiese sirenes van diegene wat ideologiese en revolusionêre optrede van elke Boer vrees, begin al hoe meer klink soos wolf-wolf wat nou net duisend keer te veel uitgeroep is. Of miskien besef die skril alarms dat verlamming deur verwronge skuldgevoel projeksies nie meer so kragtig soos in die verlede werk nie. Die sondeval het die Boere inderdaad nie verbygegaan nie. Maar wie enige kind, enige mens, enige Boer op die langtermyn met hoofsaaklik skuld bombardeer, moenie verbaas wees as die teendeel bewerk word nie. En piëtistiese liberaal-demokrate kan maar ophou om hul harte vas te hou. Hulle moet eerder hul valse thou-shalt-not-boekie vir die Bybel wat die Ou Testament insluit, verruil.   

Met die Psalmboek oor die kop

Wat noem jy "performative contradictions" in Afrikaans? Weersprekende optrede? Of so iets. Enige ander voorstelle in raakvat Afrikaans is welkom. Die uitgesprokenes sal sommer wil praat van Fariseër-gedrag of skynheiligheid op die bodem. Groot woorde hierdie - woorde met drie vingers wat terugwys.

Kom ons fokus so 'n bietjie  op 'n minder opsigtelike voorbeeld hiervan: die debat oor Psalmsing onder die van ons wat graag die reformatoriese etiket as 'n ereplaatjie dra. Reformatoriese mense bely graag die genade van God alleen. Ons sou wou byvoeg: in die doksologies hoogste toon moontlik. Ons is mos trots op ons raamwerk van verwondering oor God en sy genade. Daarvan sing die Psalms self, erken ons, in die majeurtoon. Maar kyk net wat doen ons so maklik in die Psalmdebat. Ons pleeg "performative contradiction" - weersprekende optrede. Ons praat oor Psalmsing met 'n ander raamwerk as die een wat ons propageer. Die verwonderingsgloed is dikwels afwesig en nou, in pure steriele argumentasie, word daar abstrak geredeneer oor Psalmsing. Of as daar gloed is, is dit eerder 'n wettiese gloed: "Die Psalms moet gesing word, boet!" Hierdie pro-Psalm wettisisme is so anti-Psalm as wat kan kom.

Laat ek maar bely: Ek is persoonlik pro-Psalms. Ek sou selfs in 'n optog daarvoor wou loop met my "Viva Psalms!" plakaat. En ek sou saamsing in die koor van diegene wat stel dat daar 'n moratorium geplaas moet word op alle verdere aanleer van kerkmusiek totdat die mees gesonge liedere van die geskiedenis almal geken word. Maar ek dink nie dit gaan gebeur deur mense met 'n Psalmboek oor die kop te slaan nie. Dit sal eerder gebeur deurdat mense onder die indruk van die lof, die aanbidding en vreugde van die Psalms gebring word. 'n Goeie beginpunt is om Derek Kidner se immergroen dubbelloop kommentare aan te skaf. Hulle is baie gebruiksvriendelik en kan help om jou deurwerk van die Psalms met gloed te begelei. As die debat oor die Psalms nie ingebed bly in die raamwerk van doksologie en verwondering nie, is ons besig met weersprekende optrede. Iemand  behoort op te staan en die teenstrydigheid aan te toon.

Mag bedorwe, ook in Star Trek

Lord Acton is baie bekend vir die uitdrukking: "Power tends to corrupt, and absolute power corrupts absolutely." Ja, dit geld vir jou en my ook. Tensy jy natuurlik nog nooit die realiteit van Ps. 51:7 in jouself raakgesien het nie. Lord Acton se slagspreuk is een van die groot redes vir die bestaan van die Acton Institute, 'n dinktenk wat hulle beywer vir 'n vrye ekonomie en 'n bevrydende godsdiens in alle lande. Slagspreuke is kragtig. Wanneer dit boonop in narratiewe formaat in films ingespan word, verkry dit verdere slaankrag. Mymer gerus so 'n bietjie oor Lord Acton se bekende uitdrukking deur middel van meegaande insetsel (waarop die Acton Instituut met graagte wys) uit Star Trek: The Next Genereration, Episode 10 van die eerste seisoen met die titel: "Hide and Q".

Die rimpeleffekte van hierdie eenvoudige waarheid is verstommend. Gaan besoek maar die Acton Instituut om die rimpelings duideliker onder oë te kry.