Om iets met iets te beveg

'n Mens kan nie iets met niks beveg nie. Dit is 'n oer-reformatoriese waarheid. Anders gestel: Christene doen nie ander dinge as ander mense nie. Hulle doen dieselfde dinge wel anders. Dit beteken hulle vul dieselfde dinge met ander inhoud - of dit nou gaan oor politiek, prokureurs of partytjie; en of dit nou gaan oor vissermanne, vrolikwees of visie.  

Vergun my 'n paar woorde oor visie. Ons is seker almal al redelik voos gevisie en gemissie by die organisasies waarby ons betrokke is - werksgewys, kultuurgewys en selfs kerkgewys. Maar soos reeds gesê: Jy kan nie iets met niks beveg nie. As ons nie visie vir iets het nie, beteken dit bloot dat iemand anders wat wel (moontlik verwronge) visie het, die leiding gaan gee. Laat my toe om iets oor die oorkoepelende visie van ons lewens te deel waarop jy kan gaan verbeter as jy kan. Canon Press, die plaaslike Christelike uitgewers waar ek tans is, verwoord hulle visie so:

1. Om produkte te skep en te voorsien wat die visie van 'n vol lewe voorhou: 'n lewe vol van skoonheid, tradisie, samesyn, opvoeding, lag en feesviering.

2. Onbeskaamd vir Christus en skerp gekant teen die waardes van moderniteit.

3. 'n Volwasse kultuur met die kerk in die sentrum daarvan, terwyl die goeie lewe uitgeleef word - een huisgesin op 'n slag.  

Die groot vraag is natuurlik nog steeds hoe die visie ingekleur word. Kom ons volstaan vir nou met die buitelyne. Wat sou jy hierop wou byvoeg of aftrek, vermenigvuldig of deel? Hier is weer geleentheid vir 'n meningspeiling in die kolom aan die regterkant. Vul nege uit tien in as jy nie hierop kan verbeter nie, agt as jy reken jy kan 'n ekwivalent bied, sewe as jy dink jy kan hierop verbeter en ses as jy reken die visie is maar karig. Deel dan jou visie met jou vriende en laat hulle besluit of jou puntetoekenning geloofwaardig was.

"Empires", nasiestate en volkere

In sy kompakte werk, Peoples and Empires, gee Anthony Pagden 'n insiggewende historiese oorsig oor die wêreldgeskiedenis deur die lens van "Empires". Hierdie geskiedenis strek vanaf die Griekse Ryk tot en met vandag. Redelik aan die einde van sy werk (vgl p.162, 166) praat hy oor die fenomeen van volkskap dwarsoor die wereld.

Pagden praat onder meer oor die feit dat dat volkere oor die wêreld heen die les op 'n harde manier moes leer nadat hulle van imperialisme bevry is - dat anti-kolonialisme en kollektiewe identiteit nie dieselfde ding is nie. Dit is  eenvoudig nie so maklik om van iemand 'n burger van 'n bepaalde nasiestaat te maak as jy volkereverskille in ag neem nie, sê Pagden. Vry vertaal sê hy verder die volgende:

Die gees van Augustinus

Augustinus sê in die inleiding van Boek III van sy bekende werk, De Trinitate, veelseggende woorde oor sy gesogte publikasies. Ons kan gerus maar sy opinie oor sy uitsprake meet aan ons opinies oor ons eie uitsprake. Hy stel (1) dat hy eerstens nie bloot behoefte het aan 'n gawe leser/hoorder nie, maar ook 'n eerlike kritikus. Hy het (2) nie behoefte aan 'n blote naprater nie, sê hy, maar darem ook nie aan 'n kritikus wat net sy eie kritiek kan napraat nie. Hy vertrou ook (3) verder dat sy leser nie meer van hom sal hou as van die algemene en ontwyfelbare geloof nie. Hy gaan voort en ek vertaal vry:

Vir die eerste groep sê ek: Moenie aan my werke dieselfde eerbied betoon as aan die kanonieke Skrifte nie. Wat jy ook al vind in die Skrif wat jy voorheen nie geglo het nie, wel, glo dit onmiddellik. Maar wat jy ook al in my geskrifte vind wat jy nie tot dusver as seker geag het nie, as ek jou nie oortuig het dat dit seker is nie, gaan  voort om twyfel daaroor te hê. Vir die tweede groep sê ek: Moenie wat ek skryf kritiseer op grond van die standaard van jou eie vooroordele of beterweterigheid nie, maar op grond van die goddelike teks of onomkeerbare rede. As jy hierin enige waarheid vind, dan behoort dit nie bloot aan my nie, maar eerder aan beide van ons deurdat dit verstaan en omhels word deur ons altwee. As jy my uitvang in enigiets wat nie waar is nie, dan moet ek erken dat ek 'n fout gemaak het; maar van nou af, deur versigtiger te wees, kan beide van ons die eienaarskap van foute vermy.

Augustinus se werke bruis van die honger na God se waarheid soos dit in die Skrif gemyn word. Die simptome hiervan is die wyse wat hier pertinent aan die orde gestel is. Ons behoort in ons apologetiese styl hiervan kennis te neem. Mense behoort by ons 'n honger na die waarheid te bespeur wat diep uit ons siele opwel. Een van die kenmerke van so 'n honger en dors na die geregtigheid is dat jy graag hoor waar ander jou dalk reg kan help, op voorwaarde dat hulle nie in hul eie ideologie-web vasgevang is nie. Want dit gaan nie om jou of my nie. Dit gaan om God en sy waarheid wat Hy vir ons almal geopenbaar het en waarin ons almal hoe langer hoe meer behoort in te groei. Hierdie groei sal nooit ophou nie. Daarom bly dit altyd opwindend om verder na te speur, dieper te delf, verdere dimensies te ontdek. Beleef mense by ons hierdie Augustiniaanse gees?

Psalms en roomys!

Daar is waarskynlik diegene wat wonder: Nou wanneer gaan ons nou iets hoor van die nuwe omgewing wat die Fanie homself in bevind? Wel, hier is 'n eerste aflewering.

Wat kry jy as jy Bethlehem en Potchefstroom kruis? Antwoord: Iets wat jou herinner aan Moscow, Idaho in die VSA. Met rollende heuwels rondom die dorp en koring wat witryp op die heuwels wuif, voel 'n mens baie maklik in hierdie landelike omgewing tuis. Die universiteit van die dorp, die University of Idaho (afgekort as die U of I) het ontwikkel uit 'n landbouopleidingsentrum. Hierdie sentrum is blykbaar aanvanklik gestig om mense in die verre afgeleë Weste te help om effektiewer te boer. Hieruit het baie dinge voortgevloei - onder meer 'n volwaardige universiteit. Ongeveer dertien kilometer uit die dorp is die dorp Pullman met ook sy eie universiteit in die aangrensende staat, Washington - Washington State University. Maar die Kollege waarby ek ingeskryf is in die universiteitsdorp Moscow is die plek waar ek wil uitkom.

Hierdie kollege, soos baie Christelike privaatinstellings, stel nie belang in staatsubsidie nie, gewoon omdat hulle nie op enige kompromitterende wyse gebind wil wees aan staatsregulering in sake hul opleiding nie. En waarmee begin hul toe die nuwelinge in te wy by die eerste oriënteringsgeleentheid? Psalmsing en roomys! Meer konkreet - Psalms in kanon en in stemme saam met 'n skuiftrompet, en roomys waarop jy smarties, neute, sjokolade, en nog 'n ander paar heerlike dinge kan strooi. Dit alles in die soel somersaandlug op die plein voor die kollegegebou met nuuskierige dorpsbewoners wat voortdurend kom kyk wat gebeur. Wat was aangenamer, die Psalmsing of die roomys? Die vraag is verkeerd. Dit gaan hier om geseënde skuld deur assosiasie!

In die opname van die openingsplegtigheid die daaropvolgende dag kan die ligvoetse en vrolike Psalmsang aan die begin ook gehoor word. Hulle sing nie Psalms alleen nie, maar het wel 'n gesonde vooroordeel daarvoor. Baie Psalms by hulle het skynbaar 'n ligte toonaard. Dit verteenwoordig blykbaar 'n bepaalde tradisie waaroor ek meer sal uitwei as die oningeligtheid eers bietjie gedokter is. Maar hier is die openingsgeleentheid vir die wat belangstel. Film kan nie alles vasvang nie, maar dit gee tog 'n idee. Hierdie ouens se etos en Christelike volwassenheid is op 'n vlak wat merkwaardig en inspirerend is. Die boodskap van die spreker vanuit Kol. 3 met die stentorstem was kragtig en behoort ons almal wat onsself met die erenaam Christen noem, te inspireer: Jy is reeds dood. Gaan leef nou roekeloos vir God se koninkryk en gaan stry die goeie stryd. 

Kan jy antwoord?

Nou-ja kom ons probeer 'n speletjie en kyk hoe dit gaan. Hier is 'n vraag waardeur jy die geleentheid kry om te antwoord deur middel van veelvuldige antwoordopsies. As jy jou oog effe na regs op die skerm draai, sal jy neffens hierdie pos die plek vind waar jy jou antwoord kan gee. En as jy nie antwoord nie, gaan ek nie sleg voel nie, want dan beteken dit dat jy nie die antwoord ken nie ...

Ongelukkig kan jy oneerlik wees en gaan kyk wat ander geantwoord het en so 'n goeie idee kry wat die antwoord behoort te wees. Hulle noem dit afkyk! En in hierdie geval is die toevlug tot E-sword op jou rekenaar ook. Neem nou maar die ou uitdaginkie aan en gaan soek 'n bietjie self. Gereed? Hier is die vraag:

Aan die einde van die film Chariots of Fire kom die Amerikaner na Eric Liddell toe wat op die punt staan om aan die 400 meter wedloop deel te neem nadat hy geweier het om aan die 100 meter op 'n Sondag deel te neem by die Olimpiese Spele. Die Amerikaner stop 'n briefie in sy hand met ongeveer die volgende woorde: Dit word in die Groot Boek gesê: "... die wat My eer, Ek sal hulle eer." Waar staan dit? Omdat dit te maklik is om bloot die teksverwysings as opsies te gee, gaan ek dit bietjie moeiliker maak. Laat jy maar gaan lees mater! Hierdie woorde is belangriker as boeretroos in die oggend. Dit kan gerus maar vorentoe skuif in ons lys van geliefde teksverse. En as dit enige bemoediging  is, ek sou die teksverwysing ook nie uit die hoof kon antwoord nie.

Dis hoe dit is - met en sonder Steve

In Suid-Afrika dink baie wat die frase "dis hoe dit is" hoor, onmiddellik aan Steve Hofmeyr en sy program(lied) op Kyknet. Steve is vir baie die voor die hand liggende eerste konnotasie. Maar daar is 'n ander kandidaat met 'n bedekte konnotasie wat baie kragtiger is. Hy kamoefleer hom met die frase "dis hoe dit is" beter as die beste voetsoldaat. Deur hierdie frase in ons monde en in ons koppe sluip hy in by ons geselskappe by die braaivleisvure, by ons debatte op verhoë, by ons wetenskapseminare. Ja, hy sluip in selfs by ons diep en minder diep mymeringe in ons badkamers. Sy van is mnr. Ologie - 'n bekende van in die wêreld van Ologieë. Maar sy naam wek oral siddering: Ide. Hy is beter bekend as ...

Ideologie kan op verskillende maniere verstaan word, sê die geleerdes vir ons. Dit kan beteken (1) dat 'n bepaalde idee buite die maat ons lewens beheers. Dit kan ook beteken (2) al daardie onbewuste aannames oor wat ons as vanselfsprekend ag ("dis hoe dit is"). Dit kan ook (3) bloot dui op 'n algemene agenda, 'n algemene opinie of algemene oortuiging. Kies jou kaart, maar weet dat hierdie kandidaat met meer as een weergawe kaart speel.

Dit is veral die "dis hoe dit is"- kaart (nr. 2) wat hier van toepassing is. Beide Protestante en Marxiste - elk uit verskillende hoek en met verskillende doelstellings - het lankal al teen hierdie streep in ons in opstand gekom. "Dis hoe dit is" kan 'n valse bewussyn wees, het hulle met vuur in hul oë en harte getuig.

God se werk en ons werk (3)

Hierdie is die noodsaaklike opvolg op die vorige skrywe. Begin hier as jy die draad steeds nie volg nie. Die geseënde spanningslyn verdiep as ons ons tweede teologiese turk, Kevin DeYoung aanhoor. Hy en Tchividjian is meer as net Facebook vriende. Hulle albei speel saam in dieselfde reformatoriese span. Hoewel hul bouvorm nie so lyk nie, sou ons hulle posisies kon vergelyk met die vaskop- en loskopstut in 'n rugbyspan. Beide het die doel om die bal oor die doellyn te help dra, maar tog verskil hul aksente so effe.

Tchividjian is die vaskop-man. Hy wil deeglik seker maak dat ons geanker is in die evangelie, die volle evangelie en niks anders as die evangelie nie. Dit is dat alles wat nodig is vir ons ewige redding en vir aanvaarding voor God, reeds volledig deur Jesus Christus bewerkstellig is, vasgemaak is deur sy kruisdood en opstanding vir ons. Jy sal hierdie bevrysingsbasis nooit uitput nie. Al jou lanseerwerk begin hier. En as dinge begin skeefloop? Dan sê Tchividjian moet jy seker maak of al die indikatiewe motore op jou evangelie-basis nog op volle sterkte vuur. So praat die vaskop voorryman wat 'n meester is in evangeliese ankerwerk.

Maar 'n reformatoriese span het ook 'n loskop voorryman nodig. Onlangs oor die radio sê die Springbokvleuel van die wêreldbekerwenner '95-span, Pieter Hendriks, dat 'n loskop ietwat malkop-voortvarend moet wees en dat die Sprinkbokke so 'n iemand in daardie posisie nodig het. Wel, die tyd sal leer watter kandidaat die rol kan vervul, en Cheetah-getrou kan jy raai oor wie ek bevooroordeeld sou wees. Maar wat die baie belangriker reformatoriese span betref, gee Kevin DeYoung al die regte tekens dat ons hom maar gerus op loskop kan oorweeg. Kevin wil seker maak dat ons vorentoe dryf. Hy gee Tullian se vaskop ankerposisie toe, maar stel ook:

Growing in godliness is a fight of faith–a fight to believe the truth about our justification, our adoption, a fight to believe all that God says about us by virtue of our union with Christ. But growing in godliness is more than trusting; it is also trusting enough to obey. The New Testament gives us commands, and these commands involve more than remembering, revisiting, and rediscovering the reality of our justification. We must also put on, put off, put to death, strive, and make every effort.

Kevin is besorg daaroor dat ons die indikatiewe afspeel teen die imperatiewe. Daar is egter net eenvoudig te

God se werk en ons werk (2)

Beloftes maak skuld. Reeds hier is die voorneme gemaak om verder in te gaan op die tema van God se werk en ons werk. As jy so kyk na hierdie blog se lysie van mees gelese artikels, blyk dit dat hierdie tema vuurwarm bly. In hierdie posstuk gaan ek een van die twee genoemde teologiese turke opsommend aan die woord stel deur kernaanhalings uit sy een genoemde geskrewe stuk. Net om enige misverstand by voorbaat af te sny: Beide woordvoerders wat behandel sal word erken God se soewereinititeit in mense se redding. Beide erken dat God se werk en ons werk alleen binne hierdie raamwerk beredeneer kan word. Hulle is dus Calviniste soos die mense sê. Jy sou hulle ook monergiste kon noem as jy nuwe woorde soek wat in die sagte vlees kan insny en die eelte op die ore met woorde soos Calviniste wil vermy. Kortom: Hierdie twee manne wil soli deo gloria oor 'n mikrofoon met 'n goeie klankversterker uitroep.

Maar binne hierdie soli deo gloria-raamwerk kan ons nog steeds onderskei tussen (1) wat God in sy genade gee en (2) dit waartoe Hy ons binne hierdie genade oproep om aktief - weliswaar bekragtig deur sy Gees - te doen. In 'n sekere sin sou ons kon stel dat een van ons spreker-skrywers maar net waarsku teen verwaarlosing van (1) en die ander een weer waarsku op verwaarlosing van (2). Het ek al gewys op hulle raamwerk waarin hulle die debat voer? Verskoon tog vir die herhaling, maar die raamwerk vir hierdie gesprek is belangriker as 'n raam vir jou amptelike huweliksfoto. Daarsonder is dinge eenvoudig nie reg omlyn nie. In hierdie posstuk sal ons luister na Tullian Tchividjian (terloops, hy is 'n kleinseun van Billy Graham, met oupa se spreekgawes en boonop nogal reformatories! Jammer dames, hy is reeds getroud).

Tullian waarsku teen die verwaarlosing van (1) in ons lewe met God: Die besef dat alles genade alleen is en dat God alles in Christus alleen gee. Hy stel dit onomwonde dat dit onmoontlik is dat iemand wat God se genade leer ken het, ooit passief kan bly. Jy kan nie. Dit is onmoontlik, is sy eenvoudige gevolgtrekking. Volgens Tchividjian is die rede vir mense se passiwiteit en louheid nie dat hulle gemaksugtig geraak het in die evangelie nie, maar dat die evangelie nie genoegsaam tot hulle (tot ons!) deurgedring het nie:

The fact is, however, that the only way licentious people start to obey is when they get a taste of God’s radical, unconditional acceptance of sinners.

Tchividjian ag hierdie smaak van God se genade as deurslaggewend. Hy gee 'n nugterheidstoets wat baie van ons ongemaklik behoort te laat rondskuif. Hy gee die nugterheidstoets met groter skop as  'n halfglas skoon mampoer. Gereed? Hier kom dit: Of dit nou 'n preek, 'n boek, 'n blog of 'n kwetter (twitter) is - as die