Wanneer die Paradys terugkeer

Lees: Jes. 11:1-10

Gedagte vir kinders: Jesus Christus was vol van God se Gees en so het Hy ons verlos.  

Oorsig: Die profeet Jesaja het vertel van God se oordeel, maar Hy het die mense ook telkens gewys op die Messias wat sou kom. In Hoofstuk 11 profeteer hy dat ’n takkie sal uitspruit uit die stomp van Isai en dat ’n loot uit sy wortels sal vrugte dra (v.1). Isai was die pa van Koning Dawid (1 Sam. 16:1) en Jesaja profeteer dus in digterlike taal dat al lyk dit of die stomp afgekap is van die Konings wat uit Isai en Dawid gebore sou word, daar iewers in die toekoms ’n nederige nuwe begin sal wees. En op hierdie Persoon sou die Gees van die Here nie net kom nie, maar op Hom rus. Die Gees van die Here word hier soos ‘n kandelaar voorgestel uit wie ses kenmerke  voortkom. Hy word die Gees van wysheid en verstand genoem, wat te make het met die vermoë om te heers. Hy word ook genoem die Gees van raad en sterkte (die vermoë om uit te voer wat Hy beplan). Hy word ook genoem die Gees van kennis en van die vrees van die Here (geestelike vermoë  - v.2). Ons hoor verder dat hierdie Messias vreugde vind in (behae het/wakker is – letterlik dit kan ruik) die vrees van die Here (sy diens). Ons verneem ook dat Hy nie sal regspreek volgens wat mense kan sien of volgens hoorsê nie (v.3). Hy sal eerder reg aan die armes doen en die nederiges regverdig oordeel. En Hy sal deur sy mond en asem die goddelose doodmaak (v.4). Hy sal met sy geregtigheid so gereed soos ’n gordel om sy lendene en met getrouheid so gereed soos die gordel om die heupe wees (v.5). 

En dan begin Jesaja om te vertel van die herstel wat hierdie Messias sal bring. Die toestand sal weer soos in die tuin van Eden in die begin wees, want die wolf sal by die lammetjie wei en die luiperd gaan staan nie net nie, maar gaan lê by die bokkie. En die kalf en die jong leeu en die vetgemaakte vee lê almal bymekaar. Hulle is so rustig dat ’n klein seuntjie hulle kan aanjaag (v.6). Die koei en die beerwyfie wei saam en hulle kleintjies lê bymekaar en ook die leeu eet nie meer vleis nie, maar strooi soos ’n os (v.7 - vgl. Gen. 1:30). En die baba (suigling) speel by die gat van ’n adder en steek sy hand uit na die woonplek van ’n giftige slang sonder om seer te kry (v.8). Niemand doen enige kwaad of slegte dinge op die Here se heilige berg nie, daar waar die Paradys eens was (vgl. Es. 28:13-14). En hierdie berg is nou eintlik die hele aarde wat vol is van die kennis van die Here soos wat die waters die seebodem volmaak (v.9). In daardie tyd sal die nasies vra na Hom wat die wortel (nie net die takkie) van Isai en Dawid is en Hy sal ’n vaandel (banier) wees vir die volke. Ja, die nasies sal na Hom vra en sy woonplek sal vol heerlikheid wees (v.10). 

In die lig van die Here

Lees: Jes. 2:1-5

Gedagte vir kinders: Die Here roep ons om in sy Lig te lewe.

Oorsig: Die profeet Jesaja het opgetree in ’n tyd (rondom 700 v.C.) toe die noordelike stamme van Israel gevang, gedood en in ballingskap gegaan het. Ook in die Suide het baie mense in Juda en Jerusalem die Here verlaat. Jesaja het hulle gewaarsku dat God hulle sou straf, maar dat Hy ook weer goeie dinge sou doen aan die wat oorgebly het. Daarom het Jesaja by tye ook gewys waarop dit alles sou uitloop en wat die groter prentjie van alles is. Hier gee Jesaja vir ons so ’n prentjie. Jesaja praat oor wat aan die einde van die dae sal gebeur. Dit wys op die dae van die einde van die Ou Testament en die dae waarin die Messias sou kom.

Jesaja praat dan met hulle deur beelde wat vir hulle bekend was om iets te sê van wat in die toekoms sou gebeur. Berge word dikwels gesien as plekke waar mense die naaste aan die hemel is en God kan ontmoet. Maar Jesaja wys daarop dat Huis van die Here en die berg Sion waarop dit gebou was, al was dit nie die hoogste nie, sou uitstaan bo almal. Meer nog, die nasies wat vroeër gewoond was aan hulle eie plekke van afgod-aanbidding, sal letterlik stroom - toestroom (skynbaar opwaarts) - na die huis van die Here (v.1-2). Ook Miga (4:1-3) sou later hierdie woorde gebruik en Maleagi (1:11) sou ook reeds praat daarvan dat God se Naam groot sou wees onder die heidene. Hierdie beelde is vervul in die bediening van die Here Jesus en wys heen na die Kerk wat die stad op ’n berg geword het, oral waar gemeentes op aarde ontstaan het (vgl. Mat. 5:14-16; Handelinge). Want ná die Here Jesus se kruisoffer het die evangelie dan ook na die heidene begin uitgaan (vgl. Mat. 28:18-20). 

Jesaja profeteer dat nie net enkelinge nie, maar volke, baie volke, sal heengaan en mekaar aanmoedig om na daardie berg te gaan waar die huis van die God van Jakob is. Hulle doel was sodat hulle (1) die Here se paaie kan leer ken en dat hulle dit nie net sal ken nie, maar (2) daarin sal wandel. Want vandaar sou die Wet en die Woord van die Here uitgaan na al die volke toe (v.3). Die Here sal ook deur sy Woord oordeel tussen die nasies en regspreek. Die gevolg daarvan sal wees dat hulle nie meer teen mekaar oorlog sal voer nie. Daarom sal hulle van hulle swaarde eerder pikke maak om die grond te bewerk en van hulle spiese snoeimesse. Die nasies sal nie meer wapens soos swaarde teen mekaar lig en nie meer leer om oorlog te voer nie (v.4). En dan roep die profeet die volk op, die huis van Jakob, om te wandel in die lig van die Here (v.5). Sy lig gee verlossing en leiding (Num. 6:25; Ps. 27:1; Ps. 43:3; Ps. 119:105).

Besprekingsvraag: Wat is die verband tussen Gen. 12:1-5 en Jesaja 2:1-5?

Insig: Jesaja leef in ’n tyd waarin baie mense afvallig was. In die eerste deel hoor ons van dit wat God gaan doen, maar in die tweede deel hoor ons waarmee die mense besig was en wat ’n spieël voor hulle en ook ons ophang: 

Hier kan niemand toeskouer bly nie

Lees: Luk. 23:27-46

Gedagte vir kinders: Ons word geroep om Jesus Christus te antwoord oor sy kruis.

Oorsig: Die Here Jesus is weggelei na waar Hy gekruisig sou word en baie mense het Hom gevolg en die vroue het erg gehuil en getreur (v.27). Die Here Jesus het toe omgedraai en vir hulle gesê dat hulle eerder oor hulle kinders moes huil. Die rede was dat daar dae van oordeel sou kom waar mense met kinders baie swaar sou kry (v.28-29). Soos in die tyd van die ballingskap (Hos. 10:8) toe die wrede soldate die mense afgemaai het, sou ook hulle uitroep dat die berge hulle sal bedek as God se oordeel kom. Want as hulle gedoen het wat hulle doen aan die groen hout (Hy die onskuldige in rustiger tye), moes hulle weet wat sou gebeur as die oordeel kom oor die droë hout (sondige mense en hul kinders in oorlog. Vgl. v.30-31). Saam met Jesus is daar ook twee kwaaddoeners weggelei om gekruisig (“tereggestel”) te word.

By die plek wat Hoofskedel genoem word (Lukas gebruik nie die Aramese woord Golgotha nie, om dit vir die heidene te beskrywe), het hulle die Here Jesus en die kwaaddoeners gekruisig, een aan sy regterkant en een aan sy linkerkant. Jesus het toe daar aan die kruis gesê: “Vader, vergeef hulle, want hulle weet nie wat hulle doen nie.” Hulle het toe sy klere verdeel en die lot daaroor gewerp oor wie wat moet kry (v.33-34). En die volk het alles net bekyk en die leiers het met Hom gespot: “Hy kon ander verlos, maar laat Hy nou Homself verlos as Hy die Messias, die uitverkorene van God is.” Ook die soldate het gespot en vir hom asyn gebring en gesê dat as Hy die Koning van die Jode was, soos wat in die bekende tale - Grieks, Romeins en Hebreeus - bo sy kop geskrywe is, Hy Homself moes verlos (v.35-38).

Een van die kwaaddoeners het ook gespot en gesê dat as Hy die Messias was, Hy Homself en hulle moes verlos. Maar die ander een het (1) hom bestraf en gevra of ook hy God nie vrees terwyl hyself in die oordeel was. Hy het (2) daarop gewys dat hulle hul verdiende loon gekry het, maar dat Jesus niks verkeerd gedoen het nie. Toe het hy (3) vir Jesus gevra om aan Hom te dink wanneer Hy in sy koninkryk kom. En die Here Jesus het geantwoord dat die man sommer daardie dag saam met Hom in die Paradys, (plek by God. Vgl. Op.2:7) sal wees (v.39-43). En toe, in die middel van die dag, om 12 uur (die sesde uur), het daar duisternis oor die hele aarde gekom vir drie uur lank. En die son is verduister en die voorhangsel van die tempel het middeldeur geskeur. Toe het die Here Jesus met ’n groot stem uitgeroep en gesê: “Vader, in u hande gee ek my gees oor!” En toe het Hy sy laaste asem uitgeblaas (v.44-46; vgl. Ps.31:5).   

Besprekingsvraag: Is die geredde kwaaddoener die uitsondering of ’n model vir elke sondaar?

Insig: In die sentrum van die evangelie staan die boodskap van die kruis. Aan die einde van ’n jaar is dit goed om weer die kern van alles voor oë te hou. Daar was geen ander weg nie, want ons kan net vrede met God verkry deur die bloed van die kruis (vgl. Kol. 1:20). 

Die tempel, die einde en die verheerlikte Christus

Lees: Luk. 21:5-28

Gedagte vir kinders: Mense wat aanhou om teen Jesus te staan sal swaar gestraf word.

Oorsig: Die Here Jesus was reeds in Jerusalem waar Hy gekruisig sou word. Terwyl Hy in die tempel was, het mense gepraat oor die indrukwekkende tempel met sy groot en mooi klippe en versierings (v.5). Die tempel was in daardie tyd bekend as een van die wonders van die tyd. En tog het die Here Jesus vir hulle gesê dat daar dae sou kom wat elke groot klip daarvan afgebreek sou word (v.6). En toe die mense hom vra wanneer dit sou gebeur en wat die teken sou wees, het Hy hulle as die groot Profeet geantwoord. Hy het vir hulle daarop gewys dat alles nie dadelik sal plaasvind nie. Daar sal mense wees wat maak asof hulle in sy Naam kom en daar sou oorloë en opstande wees, maar dit sou nie dadelik die einde wees nie (v.7-9).

Daar sou wel oorlog en groot aardbewings en hongersnode en pessiektes en groot tekens van die hemel wees. Maar hulle sou eers vervolg word en oorgelewer word in sinagoges en tronke en voor konings en goewerneurs gebring word ter wille van sy Naam – en tog ’n geleentheid om te getuig (v.10-13). Hulle moes ook nie bekommerd wees wat om te sê nie, want Christus sou woorde en wysheid gee wat niemand sou kon teenstaan nie (v.14-15). Selfs hulle naaste mense sou hulle oorgee en hulle sou gehaat wees ter wille van sy Naam (v.16-17). En tog sou hulle geen werklike skade ly nie en moes hulle deur volharding hul lewe in besit kry (v.18-19).

Hulle moes wel weet dat wanneer Jerusalem omsingel is, dat die verwoesting naby was. Dan moes hulle wegvlug uit die stad en na die berge. Dit sou dan die dae van wraak wees oor Israel wat sy Messias verwerp het en die Skrif sou vervul word (v.20-22). 

Verbond en opstanding

Lees: Luk. 20:27-40

Gedagte vir kinders: Die Here Jesus leer ons dat daar lewe na die dood by Hom is.

Oorsig: Voordat die Here Jesus gevange geneem is en gekruisig sou word, het sekere mense alreeds probeer om Hom uit te vang oor iets sodat óf die regering óf die mense teen Hom sou draai. Die owerstes en Skrifgeleerdes het alreeds probeer om Hom uit vang oor belasting-geld en net hierna het die Sadduseërs ook probeer oor ’n ander saak. Die Sadduseërs was ’n belangrike priesters onder die volk met sterk sienings oor sekere sake. Hulle het net die eerste vyf boek van die Ou Testament (Pentateug) as gesagvol aanvaar. En hulle was van mening dat daar nie engele of ’n opstanding uit die dode is nie (vgl. v.27). Hulle was ook van mening dat ’n eenvoudige voorbeeld dit bewys en het die Here Jesus hiermee probeer vasvra.

Hulle het die Here gewys op Deuteronomium 25:5  waar Moses dit vir hulle volk voorgeskrywe het dat as iemand se getroude broer sterf sonder kinders, sy (ongetroude) broer die vrou neem en vir sy broer kinders verwek (v.28). Die Sadduseërs gee dan ’n voorbeeld, en dit is nie duidelik of dit ’n werklike geval was nie, van sewe broers. Elkeen van hulle het ’n sekere vrou as vrou geneem nadat die vorige broer kinderloos gesterf het, tot by die laaste een (v.29-31). Laaste het ook die vrou gesterwe en nou was die vraag van die Sadduseërs wie se vrou sy sal wees in die opstanding uit die dode, aangesien al sewe haar as vrou gehad het (v.32-33).

Die Here Jesus het hulle eerstens geantwoord dat dit net in hierdie lewe is waarin mense met mekaar trou. Maar die wat waardig geag word om daardie wêreld en die opstanding uit die dode te verkry, trou nie meer nie (v.34-35). Sulke mense kan ook nie meer sterwe nie, want hulle is in hierdie sin onsterflik soos die engele (let wel: soos, en nie self ook engele nie), en kinders van God en kinders van die opstanding (v.36). Hy het hulle ook gewys uit die gedeelte van die Bybel wat hulle wel aanvaar het (die Pentateug), dat God daar alreeds vir Moses (vgl. Ex. 3:6) gesê het dat Hy die God van Abraham en Isak en Jakob is (v. 37). Hy het hierdie woorde vir hulle verklaar en gesê dat God tog nie ’n God van dooies is nie, maar van lewendes, aangesien almal vir Hom leef (v.38). Sommige skrifgeleerdes, waarskynlik hulle wat Fariseërs was en wel aan die opstanding geglo het, het toe geantwoord dat Jesus goed gespreek het. Daarna het niemand Hom meer iets durf vra nie (v.39-40).     

Besprekingsvraag: Wat antwoord ons hulle wat sê dat godsdiens die opium van die volk is?

Insig: Die vrae waarmee die leiers probeer het om die Here Jesus in Jerusalem uit te vang, verteenwoordig belangrike sake wat vandag nog beantwoord moet word. Die vraag oor belasting handel oor die gelowige se verhouding tot die staat en die vraag van die Sadduseërs gaan oor ’n sentrale saak in die evangelie – dat ons glo aan die opstanding van die dooies. Marxiste sê maklik dat die geloof aan die lewe hierna opium vir die volk is om nie dinge hier op aarde grondig te verander nie, maar die eerste antwoord is dat dit juis ’n ligter gesindheid in die hart gee om met groter vryheid in Christus te hervorm in die hede. ’n Tweede antwoord is dat die opium-bordjies teenoor Marxmannetjies ook verhang kan word.

Blydskap en herstel

Lees: Luk. 19:1-10

Gedagte vir kinders: Jesus Christus het gekom om mense wat verlore is te soek en te red.

Oorsig: Die Here Jesus was op pad na Jerusalem en het al hoe nader daaraan gekom. Hy het op hierdie reis, nie ver van Jerusalem af nie, ook deur die stad Jerigo gegaan (v.1). Dit was ’n stad wat by ’n oase gebou is en die bome het mooi daar gegroei. In daardie stad was daar ’n man met die naam van Saggéüs. Hy was nie alleen ’n tollenaar nie, maar ’n hoof van die tollenaars en ’n ryk man (v.2). Die tollenaars het by hulle eie mense baie belasting vir die Romeinse oorheersers geneem en as vergoeding van die Romeine kon hulle dan ’n goeie deel van die geld in hul eie sak steek. Hulle eie mense het hulle daarom verag en as verraaiers van die volk beskou. Die feit dat Saggéüs ryk was en boonop  ook nog hoof van die tollenaars was, het m daarom nog meer ongewild by sy eie mense gemaak.

Maar Saggéüs het probeer om Jesus te sien, wie Hy was, maar kon dit nie regkry vanweë die skare nie en hy was self ook kort (OV: klein van persoon - v.3). Maar Saggéüs het ’n plan gemaak. Hy het vooruit gehardloop en in ’n wildevyeboom geklim. ’n Wildevyeboom kan so hoog as 20 meter word en met gerieflike laer takke. Vandaar kon Saggéüs dan vir Jesus sien, want Hy sou langs daardie pad verbygaan (v.4). En toe gebeur iets besonders. Toe die Here Jesus by die plek kom, het Hy opgekyk en hom gesien en hom sommer op sy naam genoem: “Saggéüs, maak gou en klim af, want ek moet vandag in jou huis bly.” (v.5). Ons lees dat Saggéüs toe (1) gou gemaak het en afgeklim het en (2) Hom met blydskap ontvang het (v.6). Die mense wat dit gesien het, was egter nie bly nie, maar het gemurmureer soos die Israeliete in die woestyn. Hulle het gesê dat die Here Jesus by ’n sondige man tuisgegaan het (v.7).          

Iets het egter met Saggéüs gebeur in sy kontak met Christus. Hy het gaan staan en ernstig vir die Here gesê dat hy van daardie oomblik af (Letterlik: “Kyk, ek gee...”) die helfte van sy goed vir die armes gee. En waar hy iets van iemand afgepers het (met hulp van die Romeine), sou hy met sy geld (wat oorbly) dit vierdubbel (400%) teruggee (v.8). 

Wanneer Christus jou regverdig

Lees: Luk. 18:9-14

Gedagte vir kinders: Elkeen wat homself voor God verhoog, sal verneder word.

Oorsig: Die Here Jesus het op pad na Jerusalem, waar Hy vir ons sondes sou sterf, mense oor die koninkryk geleer. Hy het mense dikwels deur gelykenisse geleer en hierdie gelykenis oor die Fariseër en die tollenaar het Hy spesifiek vertel met die oog op sommige wat op hulself vertrou het dat hulle regverdig is en ander verag het (v.9). Hulle het dus op hulleself en hulle prestasies staatgemaak om daardeur voor God en ander mense regverdig te wees. Hy vertel hulle toe van twee manne wat na die tempel gegaan het om te bid. Die een was ’n Fariseër. Die Fariseërs was belangrike mense in die volk. Hulle was baie godsdienstig en het streng geleef volgens sekere godsdienstige reëls. Die ander een was ’n tollenaar. Tollenaars was die teenoorgestelde van die Fariseërs. Die mense het nie vir hulle respek gehad nie, omdat hulle in diens van die Romeine, hulle  oorheersers, gaan staan het. Hulle het dan belastinggeld (tolgeld) vir die Romeine afgedwing by hul eie mense en so ook self geld gemaak (v.10).

Die Fariseër het gaan staan en by homself gebid. Dit klink uit die Here Jesus se woorde of hy nie regtig tot God gebid het nie, maar meer met homself besig was. Tog hoor ons dat hy soos die tollenaar later begin met “O God”. Maar ons hoor vyf keer daarna, selfs wanneer hy dankie sê, dat hy van “ek” praat: Ek is nie soos ander sondaarmense nie – rowers, onregverdiges, egbrekers, of soos hierdie tollenaar nie. Ek vas twee maal in ’n week (net tweemaal ’n jaar was nodig), ek gee tiendes van alles wat ek verkry (v.11-12). Die Fariseërs het die tiendes tot in die kleinste dinge toegepas en selfs tiendes van saadjies soos anys en koljander afgetel. Vgl. Mat. 23:23). Die Fariseër dank dus God dat hy so wonderlik is. Die tollenaar het heeltemal anders gebid. Hy (1) het ver weg gestaan omdat hy onwaardig gevoel het. Hy wou (2) selfs nie sy oë ophef na God nie omdat hy sy sonde besef het. Hy het (3) op sy bors geslaan as teken van sy berou en gesê: “O God, wees my wat ’n sondaar is, genadig!” (v.13).

Die Here Jesus het toe vir die mense gesê dat die tollenaar na sy huis gegaan het as iemand wie se saak met God reg is (geregverdig), eerder as die Fariseër. Hy het dit toe vir hulle verduidelik dat elkeen wat homself verhoog, verneder sal word, en dat hy wat homself verneder, verhoog sal word (14).

Besprekingsvraag: Watter twee soorte godsdiens sien ons in hierdie gedeelte raak?

Insig: Twee mense het dieselfde ding gaan doen by tempel, maar met twee totaal verskillende harte en twee soorte godsdienste. Dit herinner ons reeds aan Kain en Abel wat lank gelede ook met twee verskillende harte tot God genader het. 

Om met moed te bid

Lees: Luk. 18:1-8

Gedagte vir kinders: Die Here Jesus leer ons om met geloof en hoop tot God te bid.

Oorsig: Op sy pad na Jerusalem waar Hy vir ons sondes sou sterf, het die Here Jesus die mense deur gelykenisse oor die Koninkryk van God geleer. By een geleentheid het Hy spesifiek aan die mense ’n gelykenis vertel met die doel dat hulle moes besef dat hulle aanhoudend moet bid en nie moedeloos moet word en God se antwoord nie dadelik kom nie (v.1). Hy het hulle vertel van ’n regter in ’n stad. Hy was nie ’n goeie regter nie en het God nie gevrees nie. Dit beteken dat hy goddeloos was. Hy het ook vir geen mens respek gehad nie (v.2).

En toe het daar ’n interessante ding gebeur tussen hierdie goddelose regter en ’n sekere weduwee in daardie stad. Die weduwees (vrouens wie se mans oorlede is) het in daardie dae baie min ondersteuning en geld gehad en was maklik die prooi van kansvatters. So het dit gebeur dat iemand haar onregverdig behandel het en niemand het haar gehelp nie. Sy het toe oor en oor aan die goddelose regter gevra dat hy as regter sy werk sal doen en seker maak dat die een wat verkeerd teenoor haar opgetree het (die teeparty), tot orde geroep word. Dit het ook beteken dat dinge reggestel moes word wat verkeerd gedoen is (v.3). Hierdie regter wou vir ’n hele tyd lank nie hoor nie, maar sy het nie opgehou om te hom te vra nie. Na ’n ruk het Hy egter vir homself gesê: Al is dit ook so dat ek geen eerbied het vir God nie en my ook aan geen mens steur nie, sal ek tog, omdat hierdie weduwee my nou moeite gee, aan haar reg doen. Anders kom sy dalk en slaan my uiteindelik in die gesig (v.4-5).

En toe het die Here Jesus vir hulle ’n toepassing gemaak. Hy het gesê dat hulle moes hoor wat die onregverdige regter sê. As selfs ’n onregverdige regter reg sal optree as iemand aanhoudend vra, dan moes hulle mos besef dat God, wat regverdig is, soveel te meer dit sal doen. God sal reg doen aan sy mense wat uitverkies is om sy Naam te dra (uitverkorenes) en wat dag en nag tot Hom roep, al is dit ook so dat God eers wag met die antwoord (v.6-7). Die Here Jesus het hulle toe verseker dat God gou sal reg doen aan hulle wat onreg beleef. En hierop het Hy ’n vraag gevra wat te doen gehad het met sy woorde pas vantevore toe Hy gepraat het oor sy wederkoms (17:26-37). Hy het gevra of Hy, wanneer Hy weer sou kom, wel die geloof op aarde sou vind. Met ander woorde, sal mense nog aanhoudend tot God bid en uitkyk vir sy antwoorde? Sou hulle veral nog wagtend wees op Hom wat alles finaal sou regstel? Die Here se vraag is bedoel om ons te roep tot ’n antwoord van geloof en gebed.

Geloof en dankbaarheid in Christus

Lees: Luk. 17:11-19

Gedagte vir kinders: Jesus bring deur sy redding geloof en dankbaarheid in ons lewe.

Oorsig: Vanaf Lukas 9 tot 19 lees ons van die Here Jesus se pad na Jerusalem – daar waar Hy vir ons sonde sou sterf. Hier verneem ons van die vierde van vyf wonderwerke wat hy gedoen het op daardie pad (vgl. 11:14; 13:10-13; 14:1-4; 18:35-43). Dit het gebeur toe Hy op die grens tussen Galilea en Samaria was (v.11. vgl. NAB). Toe Hy in ’n sekere dorp ingegaan het, het 10 melaatse manne Hom tegemoet gekom wat op ’n afstand bly staan het (v.12). Melaatse mense se siekte was aansteeklik en kon wissel van permanente skurfte tot erge swere, en self  tot ledemate wat septies word en afval. God se wet het bepaal dat sulke mense vanweë die siekte nie by hulle geliefdes en tussen ander nie, maar eenkant moes leef (Lev. 13:45-46; Num. 5:2-3). As hulle ’n wonder beleef en wel gesond word, moes die priester dit eers bevestig en dan kon hulle na bepaalde offers weer vry saam met ander leef (Lev. 13:18-28; 14:1-11).

Hierdie 10 melaatse manne het hard geroep en Jesus Meester genoem en gevra dat Hy hulle genadig sal wees. Toe die Here Jesus hulle sien, het Hy vir hulle gesê om hulle aan die priesters te gaan vertoon. Dit kon hulle net doen as hulle moontlik gesond was. Hulle moes Hom dus op sy Woord neem dat Hy hulle op afstand gesond kon maak en solank begin loop na die priesters wat die genesing kon bevestig.

Dimensies van dissipelskap

Lees: Luk. 17:1-10

Gedagte vir kinders: Jesus Christus roep ons om as sy dissipels met geloof te lewe.

Oorsig: Op sy pad na Jerusalem waar die Here Jesus vir ons sondes sou sterf, het die Here Jesus vir sy dissipels geleer waaroor dit in die koninkryk van God gaan en wat dit beteken om ’n dissipel van Hom te wees. In hierdie gedeelte sien ons dat die Here vier dinge met hulle behandel. Ons hoor eerstens ’n waarskuwing (v.1-3). Die Here het gesê dat daar wel dinge gebeur waardeur mense struikel (struikelblokke) en val, maar dat God se oordeel kom oor die een wat die oorsaak daarvan is. Dit sou vir so iemand beter wees as die swaar steen waarmee hulle koring gemaal het, om iemand se nek gehang word en in die see gegooi word om so te verdrink, as wat iemand een van die Here se kinders (hier genoem met die intieme woord, “kleintjies”. Vgl. Luk. 10:21;   Mat. 18:6-14) laat struikel. Hy het hulle toe vermaan om op hulle hoede te wees en vir hulleself te pasop (vgl. Ps. 18:24).

Hierna het die Here Jesus hulle geleer wat om te doen as iemand teen jou sondig (v.3-4). Jy moet so een wys op die verkeerde optrede en wanneer daar berou was, moes die persoon vergewe word. Selfs as dit sewe maal (’n getal wat dui op hoeveel keer ook al) op een dag gebeur en daar berou was, moes daar vergifnis wees. Hierna hoor ons van bemoediging (v.5-6). Die dissipels het toe vir die Here Jesus gevra om vir hulle meer geloof te gee om die lewe van ’n dissipel te leef. Hy het hulle bemoedig deur hulle daarop te wys dat dit nie gaan oor meer geloof nie, maar om die belangrike teenwoordigheid van geloof, hoe klein ook al. Selfs al sou dit min en klein wees, so klein soos ’n klein mosterdsaadjie, sou dit moontlik wees om sulke groot dinge te doen as om vir  moerbeiboom met sy sterk wortels te sê om met die wortel en al uitgetrek te word en in die see geplant te word en hy sou die woord gehoorsaam.

En dan leer die Here Jesus oor diens aan God deur die gelykenis van ’n dienskneg en sy baas. (v.7-10). Hy het hulle daarop gewys dat geen baas vir die slaaf (of dienskneg), as hy inkom van sy werk buite, dadelik nooi om aan tafel te kom sit nie. Nee, die eienaar sal eerder vir hom sê om die aandete klaar te maak, om reg aan te trek (omgord), en te bedien totdat die heer geëet en gedrink het. Daarna kon die dienskneg eet en drink. Die Here het toe daarop gewys dat ons ook, wanneer ons alles gedoen het wat ons beveel is, moet sê: “Ons is diensknegte wat niks verdien nie, want ons het net maar gedoen wat ons verplig was om te doen.”                        

Besprekingsvraag: Is ons bemoedig of beskaamd oor die beeld van die mosterdsaadjie?

Sonde en die gevolge daarvan kan nie vermy word nie en ons kan baie swaar en seer kry as gevolg daarvan. Die troos is dat Christus die sonde op Hom geneem het en dat ons dit daarom in Hom kan hanteer. Ons moet ook baie op ons hoede wees om nie die oorsaak te wees van sonde wat ontstaan en wat iemand anders laat struikel nie. Dit gaan nie oor miskien-situasies nie, maar oor duidelike sake soos byvoorbeeld molestering in enige vorm. Dit gaan ook slegte lering of enige saak wat ’n struktuur van makmaak, besondiging, verleiding en afdwaling vertoon. Ons behoort ook op ons hoede te wees vir enige ongeregtigheid of suggesties en innuendo’s waar ons die oorsaak is dat ander mense struikel en afvallig raak. Christus gebruik die beeld van erger as gedwonge verdrinking om God se oordeel aan te toon.

Ons hoor egter ook dat ons (bv. in gesinne en gemeentes en werksituasies) nie maar net stil hoef te bly wanneer ons werklik te na gekom word nie. Ons word dan opgeroep om te bestraf. In die lig van ander Skrifgedeeltes kan ander gelowiges betrek word, indien nodig (vgl. Mat. 18). Sonde is soos ’n kanker en ’n virus wat erger word wanneer dit nie hanteer word nie. Juis daarom het Christus gekom. En daarom kan ons ook net so sterk staan vir vergifnis wanneer ware berou duidelik is, tot sewe maal, wat beteken dat dit onbegrensd is. Christus koppel dit hier telkens aan berou. Dit is die gewone gang. Wanneer daar dan nie berou is nie, moet ons vir wysheid vra of dit verder gevoer moet word en of dit net vir God gegee moet word. Sonde en die hantering daarvan tussen dissipels behoort egter die norm te wees.

Ewige gevolge

Lees: Luk. 16:19-31

Gedagte vir kinders: Eerder swaar kry en die Here ken, as om ryk maar verlore te wees.

Oorsig: Die Here Jesus het ’n besondere gelykenis aan die mense vertel waarvan ons net in die evangelie volgens Lukas lees. Dit gaan oor die ryk man en Lasarus. Daar was ’n ryk man wat klere gedra het wat gelyk het soos die van ’n koning – pers stowwe (purper) en fyn linne. Hy was ook elke dag vrolik en het soos ’n ryk man gelewe (v.19). Maar daar was ook ’n baie arm man met die naam van Lasarus (die Griekse weergawe van die naam Elieser). Hy was vol swere en het voor die ryk man se poort gelê. Lasarus het verlang om maar net vol te word van die krummels van die ryk man se tafel maar net die honde (wat waarskynlik wel die krummels geëet het), het gekom om sy swere te lek (v.20-21). Ons lei dus af dat die ryk man hom moes gesien het maar nooit werklik aandag aan hom gegee het nie.

Maar toe die bedelaar, Lasarus sterf, het die ware lewe wonderlik vir hom begin. Hy is deur die engele weggedra na die bors van Abraham (v.22. NAB: die ereplek langs Abraham). Die ryk man het ook gesterwe en is begrawe. Van Hom lees ons net dat hy sy oë in die doderyk opgehef het en in smarte was. Hy het Abraham van ver gesien met Lasarus aan sy bors (v.23). Die man roep toe Abraham aan as vader, soos die Jode vir Abraham genoem het, en vra dat hy barmhartig sal wees en Lasarus sal stuur (hy het hom dus herken) om die punt van sy vinger in water te steek en sy tong te kom verkoel, want hy het baie swaargekry in die vlam (v.24). 

Abraham het toe geantwoord dat hy reeds sy goeie dinge in sy lewe ontvang het en Lasarus die slegte. Nou was alles omgekeer en Lasarus is getroos, maar die ander man het smarte gely. Meer nog, dit kon nie omkeer nie, want Abraham het gewys op ’n groot kloof sodat niemand in staat was om van die een kant oor te gaan na die ander kant nie (v.25-26). Die man het toe gevra dat Lasarus dan wel na sy vader se huis toe moes gaan om sy vyf broers dringend te waarsku, sodat hulle nie saam met hom in daardie plek van pyniging sou beland nie (v.27). Abraham het toe geantwoord dat hulle die Ou Testament het (Moses en die Profete). Die man antwoord toe dat as iemand uit die dode na hulle gaan, hulle hul wel sal bekeer (v.28-29). Abraham het egter geantwoord dat as hulle nie na Moses en die profete luister nie, hulle ook nie oortuig sou word nie, al sou iemand ook uit die dode opstaan (v.31). 

Strategiese planne vir die koninkryk

Lees: Luk. 16:1-13

Gedagte vir kinders: Jesus Christus roep ons op om ons geld te gebruik vir sy Koninkryk.

Oorsig: Net na die Here Jesus se gelykenis van die verlore seun wat sy pa se goed verkwis het, vertel die Hy ons van ’n onregverdige bestuurder wat sy ryk meester se besittings ook verkwis het en toe aangekla is (v.1). Die ryk man het dikwels in vertroue maar min van sy bestuurder se werksaamhede geweet (vgl. Josef en Potifar), maar nou is gevra dat hy verslag moes gee van sy bestuur en hy het reeds kennis gekry dat hy daarna nie meer bestuurder sou wees nie (v.2). Die bestuurder het toe in homself gedink wat hy sou doen. Hy kon nie regtig hande-arbeid soos spit doen nie, en was te skaam om sommer net te bedel (v.3). Hy het toe sy plan so gemaak dat die mense wat by sy heer in die skuld was, hom in hulle huise sou ontvang (v.4).

Hy roep toe die skuldenaars en vra wat hulle skuld. Die een het 100 vate olie geskuld (+/_drie jaar dagloner-salaris). Die man het toe die helfte van die skuld (50%) afgeskryf. ’n Ander een het 100 mud koring (+/_ nege jaar dagloner-salaris) geskuld en hier het hy dit met 20% verminder na 80 toe (v.5-7). Sommige verklaarders wonder of dit die deel was wat hy of die eienaar telkens in hul eie sak gesteek het. Die ryk heer het interessant genoeg die onregverdige bestuurder hieroor geprys omdat hy so verstandig opgetree het. Sommige reken dit was omdat hy dit nie toe van sy skuldenaars kon terugeis sonder ongewildheid nie en enige optrede teen die bestuurder sou met simpatie beskou word. Dit was daarom ’n baie vernuftige plan. Ander is van mening dat die ryk man hom geprys het omdat hy sy eie wins laat vaar het met die oog op die toekoms. Hoe ook al, in beide gevalle wys dit iets van iemand wat op ’n slim manier verlies aanvaar met die oog op die toekoms.

Die Here Jesus wys dan daarop dat sulke mense eintlik verstandiger optree as die kinders van die lig (v.8). Hy het ons daarom opgeroep om slim te werk met die onregverdige geldgod, Mammon, sodat ons ook vriende het wat ons kan ontvang wanneer ons hierdie lewe verlaat (na die “ewige tente” - v.9). Hy het ook daarop gewys dat as jy in klein dinge hieroor getrou en regverdig is, jy ook in groot dinge getrou en regverdig sal wees, en omgekeerd. Hy het ook daarop gewys dat as ons nie eens getrou kan wees met wat nie ons s’n is nie, hoe ons dan met die ware goed van die koninkryk getrou sal wees wat bestem is as ons eie (v. 10-12). Hy het ook daarop gewys dat geen huiskneg twee here terselfdertyd kan dien nie. Daarom moet ons ook weet dat ons nie God en die geldgod, Mammon, saam kan dien nie (v.13).              

Besprekingsvraag: Bespreek die verskil tussen skelm en verstandig te wees in die Koninkryk.

Ons word hier opgeroep om slim en strategies te werk met die oog op die toekoms, die toekoms van die ewige tente anderkant die dood. Ons weet hoe verstandig aardlinge te werk kan gaan om ’n goeie toekoms te verseker, so asof die mylpaal hierdie kant van die graf is. Die vraag is hoe ons strategiese toekomsplanne hierdie kant van die graf vergelyk met planne vir die ewigheid. 

Die God wat deeglik soek en vind

Lees: Luk. 15:1-10

Gedagte vir kinders: God soek sy afgedwaalde kinders deeglik totdat Hy hulle vind.

Oorsig: Dit is baie insiggewend dat die tollenaars (belastinggaarders) en sondaars (met openlike sondige leefstyle) die gewoonte gehad het om na die Here Jesus te kom en na om

Hom te luister (v.1). Dit laat ons besef dat die Here Jesus iets anders uitgestraal het as die Fariseërs en die Skrifgeleerdes wat die godsdienstige leiers van die volk was, maar duidelik nie baie tyd gehad het vir mense wat afgedwaal het nie. Die wrede Romeinse regering het byvoorbeeld die tollenaars toegelaat en aangespoor om meer as die nodige belastinggeld van hulle eie volk te eis sodat hulle so die staat asook hul eie sakke kon verryk. En tog het die Here Jesus se bediening van ware geregtigheid ook hierdie mense aangetrek en Hy het hulle ontvang en selfs saam met hulle geëet. Om saam met iemand te eet beteken tog dat jy baie nou bande met iemand het. Die godsdienstige leiers was hieroor ontsteld en het gemurmureer (v.2)   

Die Here Jesus het toe aan hulle die gelykenis vertel van iemand wat 100 skape het en een verloor. Enige herder in daardie dae sou die 99 in die woestyn laat staan (waarskynlik by toesighouers) en agter een wat verlore is aangaan (1) totdat hy dit kry (v.3-4). Dit sou ook nie daar stop nie, maar hy sou die skaap (2) op sy skouers sit om terug te dra, en (3) dit sou met groot blydskap gedoen word. En as hy by sy huis kom sou hy nog verder (4) sy vriende en bure roep en vir hulle sê om saam met hom (waarskynlik deur ’n fees) bly te wees omdat hy sy skaap gekry het wat verlore was (v.5-6). Die Here Jesus het toe vir hulle verduidelik dat daar so blydskap in die hemel sal wees oor een sondaar wat hom bekeer, meer as die 99 wat die bekering nie nodig het nie (v.7).

Dood om vir Hom te lewe

Lees: Luk. 14:25-35

Gedagte vir kinders: Jesus vra ons hoogste liefde omdat Hy Homself vir ons gegee het.

Oorsig: Die Here Jesus was op pad na Jerusalem om daar vir ons sonde aan ’n kruis te sterwe. Op hierdie pad het hy met die mense oor allerhande dinge van die koninkryk van God gepraat. Baie mense het saam met Hom begin loop, maar die vraag was of almal se harte regtig met Hom was. Hy het Hom toe na die skare toe gedraai en vir hulle en vir ons uitgespel wat dit regtig beteken om saam met Hom die pad te stap. Hy het vir hulle verduidelik dat as iemand na Hom toe kom en nie sy naaste gesinsmense en selfs sy eie lewe haat nie, so iemand nie werklik sy dissipel kan wees nie. Daarmee het die Here Jesus ’n uitdrukking gebruik waarin haat beteken dat in vergelyking met jou liefde vir Hom, enige ander liefde nie in dieselfde asem genoem kan word nie (v. 25-26; vgl. Gen. 29:31; Mal. 1:2-3).

’n Teologie van beloning

Wanneer Christene oor beloning nadink, toon hulle gewoonlik gou ’n gesonde intuïsie. Die rede: Ons besef dat alles eintlik net genade is en dat beloning net binne hierdie atmosfeer van genade hanteer kan word. Daarom verkies gelowiges om met die oog op God eerder van genadeloon te praat.

Abraham as proto-tipe

Die woord genadeloon help ons om gelyktydig van genade en van loon te kan praat, iets wat sonder die boodskap van die Bybel moeilik sin maak. Ons kan nie by al die gedeeltes in die Bybel stilstaan wat oor genade en oor loon praat nie, maar Abraham, die vader van ons geloof, is ’n belangrike proto-tipe om te illustreer waaroor dit gaan. In Genesis 15:1 lees ons reeds: Ná hierdie dinge het die woord van die HERE tot Abram gekom in ‘n gesig en gesê: Vrees nie, Abram, Ek is vir jou ‘n skild en jou loon is baie groot.” Maar wat het Abraham dan gedoen om sulke loon belowe te word? Dit is hier belangrik om die apostel Paulus se woorde hieroor te onthou. Paulus maak dit duidelik dat Abraham nie uit sy werke geregverdig is nie (Rom. 4:2). Hy stel dit duidelik dat die loon aan Abraham nie na verdienste toegereken is nie, maar na guns (Rom. 4:4). Ons verneem in die boek van Josua dat Abraham geroep is uit ’n huis wat ander gode gedien het (Josua 24:2). Die beloftes toe Abraham aanvanklik geroep is, was dus uit pure genade (vgl. Gn. 12:1-3). Die wonderlike belofte dat in Hom al die nageslagte van die aarde geseën sou word, het vooruitgewys na Jesus Christus in wie al die geslagte geseen sou word. Dit was egter enkel deur God se genade dat hierdie belofte gegee is.

En tog stel die Here later vir Abraham op die proef deur hom te beveel om sy enigste seun, Isak, te offer. En nadat Abraham bereid was om dit te doen stel die Here deur sy Engel dat Abraham sou beloon omdat hy bereid was om God te gehoorsaam te wees. Die belofte van ’n groot nageslag en dat die nasies van die aarde in Abraham se nageslag geseën sal word, word nou herhaal, maar hierdie keer ook gekoppel aan Abraham se gehoorsaamheid (vgl. Gn. 12:1-3; 22:18). Die vraag ontstaan dan nou watter soort loon dit is wat aanvanklik sonder verdienste gegee word en hier tog ook lyk of dit gekoppel word aan gehoorsaamheid. Dit is hier waar ons die woord genadeloon moet waardeer. 

Vry om koninklik te leef

Lees: Luk. 14:1-14

Gedagte vir kinders: Jesus Christus maak van sondaars verloste koningskinders

Oorsig: Op sy pad na Jerusalem waar die Here Jesus vir ons sondes sou sterf, het Hy op uitnodiging in die huis van een van die leiers van die Fariseërs ingegaan om brood te eet op die Sabbat. Die Fariseërs het God se wet baie belangrik geag, maar ongelukkig het hulle so baie op die uiterlike kant daarvan gefokus dat hulle die dieper punt maklik gemis het. ’n Mens wonder ook wat die motiewe was om die Here Jesus te ontvang, want ons lees dat hulle Hom in die oog gehou het (v.1). Ons lees ook van ’n man wat water gehad het (opgeswel in dele van sy liggaam was), wat daarop gedui het dat sy organe nie reg werk nie (v.2). Ons sou selfs ook kon wonder of hierdie man aspris daarheen gebring is om te sien wat die Here met hom sou doen. Die Here Jesus het toe aan die wetgeleerdes en Fariseërs gevra of dit reg was om op die Sabbat te genees, maar hulle het net stilgebly. Hy het toe die man geneem en hom gesond gemaak en laat gaan (v.3-4). En toe het Hy vir die mense verduidelik deur die voorbeeld van ’n esel of os (sommige vertalings meld kind) wat in ’n put val op die Sabbatdag. Die meeste mense sal mos dadelik die dier uit die put optrek. Niemand kon Hom antwoord op hierdie voorbeeld nie (v.5-6).

Die Here Jesus het ook, toe hulle die belangrikste plekke kies, ’n gelykenis vertel, wat dus ook iets oor God se koninkryk leer. Hy het gesê dat hulle, wanneer hulle na ’n bruilof genooi is, nie die voorste plek moes inneem nie. Die rede: Daar is dalk iemand wat waardiger is as jy. En dan sal die gasheer moet kom en sê dat jy moet plek moet maak vir ’n belangriker man en dat jy dan met skaamte die agterste plek sal inneem (v.7-9). Dit sou wyser wees om die agterste plek in te neem sodat die gasheer wat jou genooi het, eerder vir jou ’n beter posisie laat neem. Dit sou eer bring voor die wat saam aan tafel is. Die Here maak dan die bekende uitspraak dat elkeen wat homself verhoog, verneder sal word, en wat homself verneder, verhoog sal word (v.10-11).

Stry hard om in te gaan

Lees: Luk. 13:22-30

Gedagte vir kinders: Jesus roep ons om hard te stry om in te gaan in sy koninkryk.  

Oorsig: Op sy pad na Jerusalem waar die Here Jesus aan ’n kruis vir ons sonde die offer sou bring, het die Hy verskillende dorpe en stede deurgegaan en die mense geleer oor die koninkryk van God (v.22). By een so ’n geleentheid het iemand vir Hom gevra of die wat gered word, min is. Die Here Jesus het hierdie vraag nie direk geantwoord nie. ’n Eenvoudige ja of nee kon maklik as ’n antwoord beskou word wat ver van jouself af is. Dit het nog steeds nie die belangrikste vraag beantwoord nie en dit is of ons elkeen self deel is van die wat gered word. Die Here Jesus se antwoord het eerder hierop gefokus en daarom het Hy geantwoord dat elkeen hard  moes stry om deur die nou poort (opening) in te gaan in die koninkryk (v.23-24a).

Vuur op aarde

Lees: Luk. 12:49-53

Gedagte vir kinders: Jesus Christus het gekom sodat God se vuur ons lewens kan reinig.

Oorsig: In die bediening van die Here Jesus het hy twee soorte kenmerkende uitsprake gemaak wat verwys na sy Persoon en sy werk. Die een groep is sy “Ek-is” uitsprake (vgl. Johannes 6:35; 8:12; 10:9; 10:11,14; 11:25; 14:6; 15:1,5). Die ander is sy “Ek-het-gekom-om” uitsprake (Vgl. Mt. 5:17; Mk. 10:45; Joh. 10:10; 12:46; 18:37). In hierdie gedeelte sê die Here spesifiek dat Hy gekom het om vuur op die aarde te werp (v.49). Wat beteken hierdie woorde? Die beeld van vuur word in die Bybel gebruik om te wys op God se teenwoordigheid en liefde (Dt. 4:24; Hd. 2:3), sy oordeel oor sondaars (Lev. 10:2; Mt. 22:7) en Goddelike reiniging (Jer. 5:14; 23:29; 1 Pet. 1:7). Johannes die Doper het die beeld spesifiek gebruik om te wys op die reinigende werk wat Jesus as die Messias sou verrig en waarin die krag van die Heilige Gees sou duidelik word (Luk. 3:9,16). En hier lees ons van  begeerte van die Here Jesus op pad na Jerusalem wat ons tot stilstand bring wanneer ons hoor dat Hy baie diep wens dat God se vuur al aangesteek was. Daar was dus nog iets nodig voordat dit ’n volle werklikheid sou word.

Oor bekommernis en fokus

Lees: Luk. 12:22-34

Gedagte vir kinders: Ons Vader is die Koning van alles en daarom is ons nie bekommerd nie.

Oorsig: Op sy pad na Jerusalem waar die Here Jesus die offer vir ons sondes sou bring, het Hy oor die koninkryk van God met die mense gepraat. Nadat Hy aan hulle deur die gelykenis van die ryk dwaas verduidelik het hoe belangrik dit is om ryk in God te wees, het Hy “daarom” bygevoeg. Want as ons ryk in God wil wees, moet ons ook in lyn daarmee optree. Die eerste toepassing wat die Here Jesus toe gemaak het, is om nie bekommerd te wees oor ons lewe en ons liggaam en spesifiek oor wat ons sal eet en wat ons sal aantrek nie. Die rede is dat die lewe meer is as kos en dat die liggaam oor meer gaan as klere (v.22-23).  

Hy het hulle as voorbeeld gewys op die kraaie (roofvoëls) wat in die Ou Testament nog onrein diere was (Lev. 11:15; Deut. 14:14). Hulle plant of oes nie en het geen voorraadkamer en skuur nie, en tog sorg God selfs vir hulle. Mense was tog soveel meer werd (v.24). Die Here het hulle toe ook daarop gewys dat afgesien van die voorbeeld van kraaie in die skepping, ook bekommernis self nie in die minste werklik help nie. Dit kan nie een el by jou lengte voeg of een uur by jou lewe nie (v.25-26; vgl. NAV). Daarna het Hy weer na de skepping gewys en hierdie keer op die lelies en die gras as voorbeelde van hoe God sy skepping aantrek. En weer was die konsekwensie vir mense getrek: Hoeveel te meer vir julle kleingelowiges! (v.27-28).     

By die kwessie van bekommernis het Hy toe iets verder gevoeg. Dit is dat hulle ook nie in die eerste plek gefokus moes wees (“soek”) op wat hulle sou eet en drink en hulself daaroor ongerus maak nie. Dit is wat die ongelowiges nasies van die wêreld doen. Die kinders van God kon egter gerus wees dat hulle Vader weet wat hulle nodig het (v.29-30). Hulle fokus (soek) moes eerder die koninkryk van God wees. Dit beteken hulle God en sy saak en sy geregtigheid en sy wil moes soek en hulle hele lewe daarvolgens moes inrig. So kon hulle as God se gesante sy beeld in hierdie wêreld wat nie glo nie, uitstraal. Hulle sou op hierdie weg ook beleef hoe al die ander dinge vir hulle bygevoeg word (v.31). Daarna het die Here die klein groepie gelowiges ’n klein kudde genoem wat nie moes vrees nie, want hulle Vader sou aan hulle sy koninkryk gee (v.32). Omdat hulle in Hom so ryk was, kon hulle hulle gerus hul besittings verkoop en aalmoese gee wanneer nodig. So sou hulle wys dat hulle eintlike beursies en skat in die hemel is. Hierdie skat kan nie uitgeput word nie en diewe of motte kan dit nie wegneem of verteer nie. En so wys ons harte ook waar ons eintlike skat is (v.34).   

Besprekingsvraag: Wat leer ons wanneer Christus vrees en vertroue voor besittings hanteer?

Insig: Die Here Jesus spreek ’n diep kwessie van die menslike psige hier aan. Ons as mense het ’n groot behoefte aan identiteit en ’n omgewing wat daardie identiteit moet beveilig. Die probleem is dat ons dit in ons sonde verkeerd kan aanpak.

Om ryk in God te wees

Lees: Luk. 12:13-21

Gedagte vir kinders: God roep ons om skatte in die hemel bymekaar te maak.

Oorsig: Die Here Jesus was op pad na Jerusalem om die offer vir ons sondes te bring. Sommige noem hierdie pad sy bewustelike dodemars. Op hierdie pad het Hy die mense deur verskillende situasies en uitsprake geleer, onder meer oor wat dit beteken om sy dissipel te wees. Op ’n stadium het een man Hom gevra om uitspraak te lewer teen sy broer, omdat sy broer nie die erfporsie met hom wou deel nie (v.13). In Israel het die oudste seun ’n groter verantwoordelikheid gedra en ook die dubbele erfporsie gekry(vgl. Deut. 21:17), in hierdie geval blykbaar die hele erfporsie, as deel van sy verantwoordelikheid. En hy wou niks deel met sy jonger broer nie.

Die Here Jesus het die man geantwoord dat dit Hy nie aangestel was as regter of deler oor hulle nie (v.14). Heel waarskynlik wou Hy nie die mense aanhelp om Hom as ’n blote aardse Messias te sien nie. Bowendien het hierdie man Christus in sy openbare werk gesteur en die Here Jesus het wel ook geweet wat dikwels in sulke stryde ’n rol speel. Hy het die geleentheid gebruik om almal te waarsku om op te pas vir hebsug (gierigheid). Die basiese rede is dat iemand se lewe nie bestaan uit die oorvloed van besittings nie (v.15). Toe het Hy aan hulle ’n gelykenis vertel (v.16-20). Daar was ’n ryk man wie se grond ’n goeie oes gehad het. Die man het toe in sy kop so daaroor geredeneer: Hy het vir homself gesê hy moet ’n plan maak, want hy het geen plek om sy oes in te samel nie. Hy het toe sy plan so gemaak: Om sy skure af te breek en groter te bou en so sou hy sy hele oes kon insamel en wegbêre. Sy woorde was egter duidelik baie selfgerig: “Dit sal ek doen...ek sal...ek sal...my opbrengs en my goed.” In sy gedagtes het hy homself ook op gelukgewens met ’n beloning wat net op hierdie lewe fokus. In sy beloning vir homself sou hy dan vir “siel” sê dat hy goed gedoen het vir baie jare en dat hy dan kon rus, eet en drink en vrolik wees.     

Die Here Jesus het toe gewys op wat God hieroor sou sê. Dit is dat die man ’n dwaas was (vgl. Ps. 14:1).

Oorstelpende beloftes oor gebed

Lees: Luk. 11:1-13

Gedagte vir kinders: Ons hemelse Vader verhoor ons gebede op die beste manier.

Oorsig: Die Here Jesus was op pad na Jerusalem om die offer vir ons sonde te bring. Hy het hulle toe geleer wat dit beteken om sy dissipels te wees. Op ’n stadium was Hy besig om te bid en een van sy dissipels het, nadat Hy opgehou het, Hom gevra om om hulle te leer om te bid soos wat Johannes die Doper ook sy dissipels geleer het (v.1). Die Here Jesus het hulle toe die Onse Vader geleer en hier lees ons van Lukas se weergawe. Die feit dat dit hier en daar verskil met die weergawe van Mattheus, wys vir ons dat dit nie gaan om telkens die presiese woorde te herhaal nie. Ons kan onsself eerder voorstel dat die Here Jesus by verskillende geleenthede hieroor geleer het en dat Hy sy lering sou aanpas by elke omstandigheid. Tog kom die wese van wat Hy geleer het baie ooreen met wat ons in Mat. 6 daaroor leer.

Ons leer ook hier van die geweldige voorreg dat ons God as ons Vader mag aanspreek, en dat ons moet onthou dat Hy in die hemel is. En dit gaan eerstens om sy Naam, sy koninkryk en sy wil (v.2). Eers daarna kom ons behoeftes ter sprake, maar ons mag ook die Vader daarom vra. Ons vra vir ons daaglikse fisiese behoeftes (ons brood) en ons geestelike behoeftes (vergifnis en beskerming teen die Bose). Ons moet egter onthou dat ons moet bereid moet wees om te vergewe as ons God se vergifnis verlang en dit voor Hom erken dat dit ons gesindheid is (v.3-4).

Daarna het die Here Jesus vir hulle ’n gelykenis vertel om te verduidelik dat ons vir God mag vra sonder om skaam daaroor te wees. 

Een ding is nodig

Lees: Luk. 10:38-42

Gedagte vir kinders: Ons rus eers by die Here Jesus voor ons vir Hom gaan werk.

Oorsig: Die Here Jesus was op pad na Jerusalem om die offer vir ons sondes te bring. Hy het mense onder meer geleer wat dit beteken om ’n dissipel van Hom te wees, en so het hulle op hul reis by ’n sekere dorp gekom (waarskynlik Betanië) waar Hy tuis gegaan het in die huis van Martha. Sy was moontlik ’n weduwee wat die huis by haar man geërf het. Martha het ’n suster gehad met die naam van Maria en in Joh. 11 lees ons van hulle, waar ons ook hoor van Lasarus, hulle broer, wat uit die dood opgewek is. Die Here Jesus het moontlik daar oorgebly as Hy opgegaan het na Jerusalem vir die jaarlikse feeste. Ons weet ook uit die Bybel dat die Here Jesus hierdie drie mense liefgehad het (Joh. 11:5). Hy kon selfs van Lasarus teenoor sy dissipels praat as “Lasarus, ons vriend...” (Joh. 11:11). Hier lees ons van Maria dat sy in die huis van Martha aan die voete van die Here Jesus gesit en na sy woord geluister het (v.38-39).

Martha, aan die ander kant, was baie besig. Sy was mos die eienaar van die huis en alles moes in orde wees vir die gaste. Maar iets het Martha baie gepla: Sy het toe gaan staan waar die Here besig was en aan die Here Jesus gevra: “Here, gee U nie om dat my suster my alleen laat bedien nie? Sê dan vir haar dat sy my moet help.” (v.40). Die Here Jesus het haar op ’n besondere wyse geantwoord. Hy het twee keer haar naam genoem: “Martha, Martha.” Dit wys vir ons dat Hy baie persoonlik en liefdevol met haar gepraat het en tog ook ferm. Hy het haar daarop gewys dat sy besorg en verontrus (onrustig) kon raak oor baie dinge (v.41). Maar daar was eintlik net een ding nodig, het die Here Jesus gesê. 

’n Ontblotende omkeervraag

Lees: Luk. 10:25-37

Gedagte vir kinders: Christus roep ons om in sy krag graag ander mense te help.

Oorsig: Die Here Jesus was op pad na Jerusalem om die offer vir ons sonde te bring en in hierdie tyd hoor ons baie van dissipelskap. Hier leer ons hoe dissipels van die Here Jesus se liefde vir die naaste lyk. Op die Here se pad het ’n sekere man wat in die wet van God geleerd was, gekom en die Here Jesus getoets deur vir Hom te vra wat Hy moes doen om die ewige lewe te beërwe (v.25-26). Die Here het hom met ’n teenvraag geantwoord en gevra wat hy in die wet daaroor lees. Die man het toe geantwoord dat jy God met alles (let op die drie dimensies: hart, siel, krag. Die verstand, gewoonlik ingesluit by die hart, word hier bygevoeg) in jou moet liefhê en jou naaste soos jouself. Die Here het geantwoord dat hy reg was en dat hy dit moes doen en lewe. Die Skrifgeleerde wou homself egter regverdig (let wel), en het toe gevra wie sy naaste is (v.27-29). Die Ou Testament het hieroor alreeds duidelike riglyne gegee (Lev. 19:18,34) en die Here Jesus het toe hierdie riglyne se bedoeling verder  gevoer. Hy het hom geantwoord deur ’n gelykenis te vertel.

Daar was ’n sekere man wat afgegaan het van Jerusalem na Jerigo.  Dit het was ongeveer 25km en het steil na onder geloop en ongeveer 1000m gesak tot by die see. Op die pad het rowers het hom aangeval, uitgetrek en geslaan en toe weggegaan en hom half dood daar laat lê. Daar het toe ’n priester met daardie pad afgekom (dus vanaf Jerusalem en die tempel af na Jerigo, en hom gesien, maar anderkant verbygegaan. Ook ’n Leviet wat nie ’n priester was nie, maar gehelp het met werk by die tempel, het daar gekom en die man gesien, maar ook anderkant verbygegaan (v.30-32). En toe het daar iemand anders gekom wat heeltemal anders opgetree het. Hy was ’n Samaritaan (Samaritane was nie op goeie voet met die Jode nie). Toe hy op sy reis op die gewonde man afgekom en die man sien, het hy (1) hom baie jammer gekry, (2) na hom te gegaan, en (3) sy wonde verbind en (4) olie en wyn daarop gegooi. Hy het hom verder (5) op sy eie pakdier gehelp en (6) die man na ’n herberg geneem en (7) vir hom daar gesorg.

Asof dit nie al genoeg was nie, het hy (8) toe hy die volgende more weggaan, twee pennings uitgehaal (Die waarde van twee dae se werk vir ’n dagloner en wat iemand ’n hele paar dae kon versorg) en dit aan die eienaar van die herberg gegee om die versorging te behartig. Meer nog, (9) hy het gesê dat indien daar enige onkoste meer is, hy dit sal betaal wanneer hy terugkom (v.33-35). Die Here Jesus het toe die wetgeleerde se vraag omgedraai. Hy het nie gevra wie die Samaritaan se naaste was nie, maar wie die naaste was van hom wat nood gehad het. Die Skrifgeleerde het toe nie bloot geantwoord dat dit die Samaritaan was nie, maar dit beskrywe as “hy wat barmhartigheid aan hom bewys het”. Toe het die Here Jesus hom geantwoord dat hy moes gaan en net so moes doen (v.36-37).

Besprekingsvraag: Wat leer ons oor naasteliefde wanneer Christus die man se vraag omkeer?  

Insig: Ons kry in die onmiddellike verband te make met allerhande dimensies van dissipelskap. (Die koste: 9:57-62; die missie:10:1-24; Christus: 10:38-42; God en gebed: 11:1-13). Hier hoor ons van dissipels se liefde - tot God en (uitgebrei) tot die naaste. Dit is opvallend dat die Here Jesus se lering hier drie groot kenmerke het. Hy maak dit (1) baie konkreet deur ’n gelykenis, Hy gebruik (2) ’n onverwags-ontblotende voorbeeld, en (3) Hy draai die rigting van die vraag oor wie my naaste is heeltemal om. Ons het nodig om meermale so hanteer te word.